ΛΑΜΠΡΟΔΕΥΤΕΡΑ

ΛΑΜΠΡΟΔΕΥΤΕΡΑ 

Μια λέξη που συνειρμικά  με … σέρνει πίσω, στα παιδικά μου. Στα αθώα, στα αγνά, στα ανεπιτήδευτα. Τότε στη δεκαετία του ’50. Στο χωρίο μου, την Άντισσα Λέσβου. Τότε που μετά την μακρόσυρτη περίοδο της σαρακοστής, των χαιρετισμών, της Μεγαλοβδομάδας που τα πάντα κινούνταν στα πλαίσια της νηστείας, της ευλάβειας και γενικά της θρησκευτικότητας. Τότε που η ΛΑΜΠΡΟΔΕΥΤΕΡΑ  ήταν η μέρα της ξεγνοιασιάς, του γλεντιού και του κεφιού. Τότε που γινόταν το πατείς με πατώ σε, με τους 3.500 - 4.000 κατοίκους του χωριού. Τότε που ήταν όλοι μαζεμένοι στο χωριό για την Λαμπρή. Και οι ζευγάδες και οι τσομπάνηδες άφηναν για μιά – δύο μέρες τις εξοχές, για να σμίξουν με τις φαμίλιες τους, τα παιδιά τους, τα αδέρφια τους, τους συγγενείς, τους κουμπάρους, τους φίλους τους. Για να ξεδώσουν από τις έγνοιες της καθημερινότητας, της ανέχειας και του αδιάλειπτου μόχθου. Να γλεντήσουν. Να κρατήσουν τραπέζι στο πιό καλό καφενείο για να χορέψουν. Τότε που στα δέκα τόσα καφενεία της Κεντρικής Πλατείας, του Χαργιλί και του Ηρώου με το που σουρούπωνε άρχιζαν … τα όργανα. Όργανα λογίων, λογιών. Τα «φυσερά» ήταν τα πιό ονομαστά. Ήταν τα διάφορα χάλκινα (τρομπέτες, καορνέτες, τρομπόνια, κ.άλ) που σκορπούσαν ενθουσιασμό και κέφι. Η μέρα της Λαμπρής ήταν για μας τους μπόμπιρες ημέρα ταλαιπωρίας, αφού υπήρχε ο παιδονόμος, που με το που τον βλέπαμε γινόμασταν … Λούης. Βλέπεις ο φόβος. Αλλά και η παρουσία τόσων πολλών μεγάλων κυρίως ανδρών, μέσα στην Πλατεία  που άλλοι κατράκωναν αυγά, άλλοι έπαιζαν στα δράμια το χαλβά (πτάρέλια), άλλοι συμμετείχαν στη διαδικασία του ντελάλη «ακούστε, ακούστε … χωριανοί. Πουλιέται λιόκτημα στου Γιώργαρ’ τα π΄γάδια . Έχει τριαουχτώ ρίζες λιές. Έχ’ τς ‘ενα ντάμ μέσα. …. » , άλλοι κουβέντιαζαν για τη ζευγαδοσύνη τους αφού το φύτεμα του καπνού ήταν απάνω στο να αρχίσει, άλλοι άλλα. Και μεσ’ στην οχλοβοή αυτή να ακούγεται και μια έντονη λογομαχία από κάποιο μικροκαυγά για κάποια διαφορά κάποιων μεταξύ τους. Μέσα στο στρίμωγμα απ’ τους μεγάλους, εμείς τα νιάνιαρα αποβαλλόμασταν απ’ την Πλατεία ως από φυσική … επιλογή. Η μέρα της Λαμπροδευτέρας αντίθετα για μας τα παιδιά ήταν μέρα ξεχωριστής χαράς, αφού μαζί με τους γονείς μας θα πηγαίναμε δικαιωματικά στην Πλατεία, στο τραπέζι, στο γλέντι. Τον παιδονόμο δεν τον λαμβάναμε υπ’ όψη, αφού είμασταν με την μάνα με τον πατέρα. Και με το που άρχιζε η μουσική να παίζει άρχιζαν οι παραγγελιές των μεζέδων και τα γκαρσόνια να κουβαλούν τους δίσκους με τα διάφορα πιατικά γεμάτα. Και τα πενταρέλια με το ρακί, να μη σταματούν το κουβαλητό τους οι πιτσιρικάδες βοηθοί των σερβιτόρων. Και τα κεράσματα …… « τούτα τα δυό καραφάκια, στα κερνά …ο Ν’κόλας ο ….». Και εκεί ο πιό θαρραλέος, ο πιό κεφλής να σηκωθεί πρώτος και να διατάξει τα όργανα « τουν απτάλκου, τα ¨ξύλα¨, …» πετώντας τη χαρτούρα στους οργανοπαίκτες. Κι’ αυτοί με το δεκάρικο σου παίζαν τιμώντας το επάγγελμά τους, με το ‘κοσάρικο γινόταν βιρτουόζοι του οργάνου τους, με το πηντάρ’κου έφερναν κάτι από … Μόσχο στο σαντούρι, από Καβάκο στο βιολί, από Χαλκιά στο κλαρίνο, και άλλους μεγάλους Έλληνες οργανοπαίκτες. Ο πατέρας μου, άνθρωπος μετρημένος, συνετός και σώφρων, όταν πιά η πρώτη φούργια των χορευτάδων ήθελε να καταλαγιάσει, ήθελε να σηκωθεί με τον κολλητό του το Δημητρό, να ρίξει τη χαρτούρα του, κοσάρικο και να παραγγείλει, το «σα τα μάρμαρα της πόλης». Να το χορέψει με λεβεντιά, με αρχοντιά και κέφι. Και στο γύρισμα της πρώτης στροφής τα κεράσματα στα μικρά τα ποτηράκια. «κερασμένα απ’ το Πανάγο» Άλλα δύο «απ’ το Χρίστο, απ’ το Γιώργο,» κ.ο.κ. Κι ύστερα  να παραγγείλει το « μάτια σαν και τα δικά σου …» για να σηκωθούν κι’ οι γυναίκες, για  να χορέψουν κι αυτές. Και με το που τέλειωνε ο σκοπός καθώς καθόταν κάτω έλεγε στη μητέρα « Αϊντε κυρά, κάναμε και φέτος τα αντέκ(ι). Να μας αξιώσει ο Θιός και του χρόνου».» «Και του χρόνου, και του χρόνου» απαντούσε εκείνη.

Ας το καλό … βούρκωσα.    

16.04.2012                     Τάκης Χαραλ. Ιορδάνης (Ph.D.)