Ο Τουρισμός, η «βαριά» Βιομηχανία της χώρας, σημειώνει ξεχωριστές πιένες εφέτος, αφού αναμένεται να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 22 εκατομμύρια επισκέπτες.
Τα Τουριστικά νησιά μας (Σαντορίνη, Ρόδος, Νάξος κ.ά., για να μην αναφέρω Κρήτη, Κέρκυρα, Μύκονο κ.λπ.), στην κυριολεξία «βουλιάζουν» από ξένους. Αναλογικά, θα αναμενόταν φυσικά αύξηση του Τουρισμού και στο νησί μας.
Όμως τούτο φαίνεται μη ρεαλιστικό, εκ του ότι σχετικοί δείκτες δεν προοιωνίζονται κάτι τέτοιο.
Ένας δείκτης, χαρακτηριστικά αξιόπιστος, σηματοδοτεί τούτο παραστατικότατα. Αυτός των αφίξεων με τσάρτερ στο «Οδ. Ελύτης». Το 2007 είχαμε ρεκόρ με ~75.000 άτομα (μετά από συνεχή πτώση τα τελευταία έτη στα ~55.000 άτομα), τον Ιούνιο ήταν ~45.000 άτομα. Μακάρι ως το τέλος του χρόνου να διπλασιαστεί. Τούτο, όμως, μάλλον είναι ευχή ανεκπλήρωτη, δεδομένου ότι υπάρχει μία εγγενής αδυναμία.
Το γνωστό σε κάθε ανθρώπινη δράση ή διεργασία φαινόμενο σ’ ένα σύστημα, όταν οι δυνατότητες εκ κάποιου βασικού του παράγοντα περιορίζονται, στενεύουν, απότομα. Το λεγόμενο «λαιμός μπουκαλιού» (bottle neck). Για τη Λέσβο, τούτος είναι η έλλειψη της πλέον βασικής σχετικής υποδομής. Ξενοδοχείων, δωματίων, καταλυμάτων κάθε είδους. Κοντολογίς, έλλειψη κρεβατιών. Πράγμα αδιαμφισβήτητο, κατά ειδικούς του νησιού. Ήτοι, εκ του αποτελέσματος, προκύπτει ότι υπάρχει έλλειψη σχετικών ιδιωτικών επενδύσεων. Δηλαδή για όλα αυτά, θα έπρεπε να έχουν επενδύσει κάποιοι κεφάλαια.
Αναμφίβολα απαιτούνται καταλύματα, για να υπάρξει και να κρατηθεί Τουρισμός σε κάποιον τόπο. Όμως ακόμη πιο απαραίτητο είναι να υπάρχουν οι σχετικές υποδομές, δηλαδή λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμοι κ.λπ., ήτοι να έχουν γίνει αντίστοιχες Δημόσιες επενδύσεις.
Με ευκολία χρησιμοποιούν κάποιοι στην περίπτωσή μας το γνωστό ευφυολόγημα «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα!».
Θα έπρεπε, λένε, να γίνουν πρώτα τα καταλύματα κ.λπ. στη Λέσβο για να εξαναγκαστεί τάχα η Πολιτεία να κάνει τις σχετικές δημόσιες επενδύσεις. Τούτο είναι άκρως ανακόλουθο. Ποιος επενδυτής λογικά θα πήγαινε να επενδύσει κάπου, κάνοντας ξενοδοχεία, εστιατόρια κ.λπ., σε τόπο που δε διαθέτει τις απαραίτητες δημόσιες υποδομές ξέροντας εκ προοιμίου ότι οι Τουρίστες θέλουν τη γρήγορη και άνετη πρόσβαση στον τελικό τους προορισμό;! Μοιραία αγωνιώντας, θα περιμένει πελατεία με το «ντουφέκι» στο χέρι. Οπότε η απόσβεση της επενδύσεώς του δε θα γίνει ποτέ, αυτός δε, θα καταλήξει, άφραγκος και πένης, αν όχι ακόμη και πίσω από τα «σίδερα».
Ατυχώς, στην όμορφη Λέσβο, η Πολιτεία τον ένα αιώνα ελευθέρου Εθνικού βίου της, δεν έκανε τις απαιτούμενες επενδύσεις. Είναι χαρακτηριστικό να αναφερθεί αυτό που μου έλεγε τουριστικός πράκτορας της Ερεσού. «Δεν είναι δυνατό πελάτης μου να έρχεται από την Αγγλία στη Μυτιλήνη σε τρεισήμισι ώρες, και να χρειάζεται άλλο τόσο, απ’ το “Οδ. Ελύτης”, εδώ».
Ένας εξ ίσου σημαντικός σχετικός παράγων είναι το θέμα που αφορά στην καθαριότητα των δρόμων, των παραλιών, των διαφόρων κοινόχρηστων χώρων (WC, καμπίνες αλλαγής κ.ά.) κ.λπ.. Βέβαια όλα αυτά, συν το θέμα των σκουπιδιών (και πολλές φορές τής εξ αυτών αποφοράς από τη μη σωστή διαχείρισή τους), αποτελούν την πρώτη εντύπωση που αποκομίζει ο επισκέπτης με το που φθάνει σ’ έναν τόπο. Φέτος στο νησί μας στο θέμα αυτό ειδικά ατυχήσαμε, εκ της στο τέλος Αυγούστου αλλαγής της δημοτικής αρχής και της μεταβατικότητας των πραγμάτων.
Αποτέλεσμα, γενική απορρύθμιση των σχετικών υπηρεσιών του Δήμου. Συνέπεια όλων αυτών ζήσαμε έμπρακτα αυτές τις μέρες, χάνοντας τρεις ακόμη «Γαλάζιες Σημαίες», από τις εννιά όλες κι όλες που μας είχαν απομείνει.
Πλέον αυτών των άκρως θεμελιωδών (υποδομές, καθαριότητα), εκείνα που συνεκτιμούνται, είναι τα έχοντα σχέση με τον παράγοντα «άνθρωπο», τον ασχολούμενο, ως επιχειρηματίας κ.ά., στον Τουρισμό. Την παιδεία του και τη σχετική συμπεριφορά του. Είναι τεράστιας σημασίας το πώς αυτός υποδέχεται, συνδιαλέγεται, συμπεριφέρεται και γενικά «υπηρετεί» έναν επισκέπτη.
Όσοι σπουδάζουν τουριστικά επαγγέλματα, προετοιμάζονται κατάλληλα για τον ευαίσθητο αυτό τομέα. Βαρύνουσας όμως σημασίας είναι η «στρατολόγηση» λοιπού προσωπικού. Δηλαδή αυτών που θα δουλέψουν σε επί μέρους θέσεις του κλάδου. Το ζητούμενο είναι και το προσωπικό αυτό να διαθέτει σχετική επαγγελματική συνείδηση.
Αν τούτο λείπει από τον επιχειρηματία ως τον απλό εργαζόμενο, όλα γίνονται ευκαιριακά και αναπόφευκτα ο Τουρίστας γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Τούτο μπορεί βραχυπρόθεσμα να ικανοποιεί οικονομικά, αλλά στο τέλος οδηγεί σε μόνιμη ζημία του επιχειρηματία και του τόπου.
Συζητώντας σχετικά με φίλο Ερέσιο, που εκ του επαγγέλματος αλλά και της επιστημονικής του ιδιότητας, ξέρει και μπορεί να σταθμίσει τα πράγματα στο χωριό του καλύτερα παντός άλλου, μου έλεγε: «Η Ερεσός αυτοκαταστρέφεται» και εξηγώντας περαιτέρω προσέθεσε: «Δεν είναι δυνατό ο Μόλυβος να διαθέτει το κρεβάτι 40 ευρώ και η Ερεσός 60».
Βέβαια δεν είναι οι τιμές των καταλυμάτων μόνο. Είναι οι τιμές εστίασης. Πόσο θα μπορούσε να δικαιολογηθεί τιμή επτά ευρώ μιας χωριάτικης σαλάτας, που χρεώθηκε φίλος μαζί με άλλα εδέσματά του, σε κάποιο μέρος του νησιού μας;!
Ακόμη είναι παράδοξο πώς οι τιμές απλών πραγμάτων, όπως αναψυκτικά, καφέδες κ.ά. στο νησί μας, πολλές φορές είναι ακριβότερες εκείνων του κέντρου της Αθήνας.
Κάποιοι για να δικαιολογήσουν τα κατά την άποψή μου αδικαιολόγητα, λένε, «μα όλο το χρόνο περιμένουμε να έρθει η τουριστική περίοδος να δουλέψουμε και έτσι να βγάλουμε το χρόνο!» Δεν ξέρω το αν η οικονομική επιστήμη θα μπορούσε με τους όποιους δείκτες και αλγορίθμους να δικαιολογήσει μια τέτοια προσέγγιση. Τούτο δε διότι η τουριστική περίοδος στο νησί (που κατά βάση στηρίζεται στους Λέσβιους τους εκτός νησιού και διασποράς) είναι πολύ περιορισμένη. Συνολικά 30 - 40 ημέρες (Ιούλιος - Αύγουστος).
Εξ όλων αυτών, εκείνο που προκύπτει, είναι ότι το νησί μας για να φθάσει κάποτε να γίνει τουριστικός προορισμός όπως διάφορα άλλα νησιά του Αιγαίου, χρειάζεται πολλά ακόμα.
Τέλος, αφού η κ. Μέρκελ και οι συν αυτή, έταξαν για τη χώρα μας ρόλο μόνο στον τομέα των Υπηρεσιών και δη του Τουρισμού και το μόνο που μας χαλαλίζει είναι να παρέχουμε σχετικές χειρωνακτικές υπηρεσίες (ξενοδόχου, εστιάτορα, σερβιτόρου κ.ά. συναφή), τουλάχιστο ας το κάνουμε σωστά. Για τη Λέσβο, που ακόμη ο Τουρισμός της είναι τόσο πίσω, ας το στοχεύσουμε για να έχουμε την προσδοκία να το επιτύχουμε κάποτε στο μέλλον.