Αρθρο μου στην "Αιολίας λόγος" ΕΜΠΡΟΣ : Πολυτέλειας έργο, η νότια παράκαμψη της Μυτιλήνης

Πολυτέλειας έργο, η νότια παράκαμψη της Μυτιλήνης

 16/10/2021              του Δρ. Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Τάκης Ιορδάνης

ΚατηγορίαΑιολίας Λόγος

Οποιαδήποτε επένδυση γίνεται στο νησί μας, προς δημιουργία έργου υποδομής  μεγάλης κλίμακας του δημοσίου τομέα, πράγμα που το προάγει  αναπτυξιακά, ως λάτρης και υπηρέτης της ανάπτυξης, πάντα, νοιώθω περισσή ικανοποίηση. Έτσι, με το παρόν, έρχομαι να καλωσορίσω την επένδυση για το έργο, του οποίου εγκρίθηκε προ ημερών -απ’τo Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας- η Περιβαλλοντική μελέτη και εξεδόθησαν οι Περιβαλλοντικοί του Όροι. Αναφέρομαι στο έργο της νότιας παράκαμψης της Μυτιλήνης που επί είκοσι περίπου χρόνια ήταν τελματωμένο. Μετά το μεγάλο αυτό βήμα, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, θα πράξει το οτιδήποτε απαιτείται, ώστε το συντομότερο δυνατό  να αρχίσει  αυτό να  κατασκευάζεται. Τούτο είναι επένδυσης ύψους  42.000.000 Ευρώ. Συγκριτικά, είναι της τάξεως του 95%, αυτής, του περιλάλητου έργου «Οδικός άξονας Καλλονής - Σιγρίου». Προς πρόσθετη αντίληψη του πράγματος, αναφέρω ότι το άκρως αναπτυξιακό έργο «Φράγμα Τσικνιά»,  είναι  επένδυσης της τάξεως των 55.000.000 Ευρώ. Τέλος, ο πολύπαθος άξονας Καλλονής - Πέτρας, είναι  περίπου 50%, του ύψους της επένδυσης της νότιας παράκαμψης. Εκ των ανωτέρω φαίνεται ότι η παράκαμψη αυτή, έργο μερικών μόνο χιλιομέτρων, για τα δεδομένα του νησιού μας, είναι ένα «πολυτέλειας έργο».

Η αναγκαιότητα δημιουργίας, οδικών παρακάμψεων  αστικού ιστού  και κυρίως του κέντρου μιας πόλεως, ή περιφερειακών δακτυλίων πόλεων, κατέστη ανάγκη άμεσης προτεραιότητας, αφ’ότου ο αριθμός των σ’αυτές κυκλοφορούντων αυτοκινήτων  κατέστη τέτοιος, που οι υπάρχοντες από αιώνων δρόμοι τους δεν μπορούν πια να «σηκώσουν» αυτόν. Επακόλουθο τούτου, τα ιδιαίτερα δυσμενή φαινόμενα: «μποτιλιάρισμα»,  υπερκατανάλωση καυσίμου, απώλεια παραγωγικού χρόνου των επιβαινόντων, μόλυνση περιβάλλοντος, κ.άλ.

Για την Αθήνα λ.χ., η ανάγκη αυτή φάνηκε απ’τις δεκαετίες ’60,’70.  Προς  λύση του προβλήματος,  δημιουργήθηκαν δύο νευραλγικής σημασίας, μεγάλα οδικά έργα. Στην ανατολική περίμετρό της,  κατασκευάστηκε η περιφερειακή Υμηττού, πριν από 40-45 χρόνια. Μετά ακολούθησε η διά των  βορείων προαστίων διερχόμενη Αττική Οδός, που καλύπτει τις σχετικές ανάγκες, από ανατολή προς δύση.  

Για την πρωτεύουσα του νησιού μας η σχετική ανάγκη  οδήγησε στο να σχεδιαστούν οι δύο παρακάμψεις της, η βόρεια και η νότια, πριν από 20-25 χρόνια. Για την μεν βόρεια τα πράγματα ήταν απλά, αφού η απαιτούμενη  χάραξη μπορούσε να παρακάμψει τελείως τον αστικό ιστό της Μυτιλήνης περνώντας μέσα από  μικρής σχετικώς αξίας χορτολιβαδική έκταση. Για τη νότια όμως, τα πράγματα υπήρξαν ιδιαίτερα δύσκολα, εκ της ιδιαίτερα ορεινής μορφολογίας της περιοχής, πράγμα  που κάνει   μέρος αυτής να πρέπει να περάσει μέσα απ’τον αστικό ιστό (στο ύψος του Νοσοκομείου,  Χάλικα),  όπου η γη έχει μεγάλη σχετικώς αξία. Επίσης ως εκ του ορεινού και βραχώδους της περιοχής της οδεύσεως αυτής, απαιτούνται  αυξημένες δαπάνες (εκβραχισμός, αντιστήριξη πρανών, ειδικά τεχνικά έργα, κ.λπ.).

Το έργο τούτο, καλείται να καλύψει τα κυκλοφοριακά προβλήματα  της πόλης, κυρίως εκ της κινήσεως δια  των Γιανναρέλλη, Αλυσίδας, Καβέτσου, Μακρύ Γιαλού, προς Νεάπολη και αεροδρόμιο για πρόσβαση απ’όλες τις περιοχές της Λέσβου, στο τελευταίο, ως  γίνεται σήμερα.

Είναι δεδομένο, ότι η ενδοχώρα του νησιού, σχεδόν στο σύνολό της ως προς τη διακίνηση πρώτων υλών, προϊόντων,  αγαθών αλλά και ανθρώπων, από και προς την ίδια τη Μυτιλήνη, μπορεί να εξυπηρετείται,  από και προς, Γέρα-Πλωμάρι, Αγιάσο - Πολυχνίτο,  Καλλονή- Βόρεια και Δυτική Λέσβο, απ’τη βόρεια παράκαμψη.  Η Ανατολική Λέσβος, εξυπηρετείται απ’τον ακόμη κολοβό οδικό άξονα Μυτιλήνη - Μανταμάδος. Έτσι η νότια παράκαμψη, το μόνο τμήμα του νησιού που καλείται να εξυπηρετήσει, είναι μια μικρή σχετική έκταση του, αυτή της χερσονήσου της Αμαλής, της οποίας η  παραγωγική δυνατότητα είναι πολύ μικρή και φυσικά μικρός ο όγκος διακίνησης προϊόντων.

Όμως εκεί  ευρίσκεται το αεροδρόμιο μας, «Οδυσσέας Ελύτης», που κατασκεύασαν για τις πολεμικές τους ανάγκες οι Χιτλερικοί, προ 80 περίπου χρόνων.  Αυτό είναι ένα   μικρής δυναμικότητας επαρχιακό αεροδρόμιο, με κίνηση επιβατών 500.000  το χρόνο(2007). Τούτο, ατυχώς, είναι αυτό που θα το εξυπηρετεί το νησί μας, παραμένοντας  το ίδιο, όσο η χώρα μας θα βρίσκεται υπό το καθεστώς αποικίας χρέους και οπωσδήποτε ως το 2055 που θα ισχύει η σύμβαση παραχώρησης και αυτού μεταξύ άλλων 14, στη Γερμανική Fraport.

Όσο φτιασίδωμα και αν του γίνει απ’τη Fraport, ως εκ των εγγενών μειονεκτημάτων  της θέσεως του (στενή λουρίδα γης, ορεινός όγκος δίπλα της, μικρό μήκος αυτής και συναφώς του αεροδιαδρόμου, κ.άλ.), η κίνηση σ’αυτό δύσκολα  να ξεπεράσει το 1.000.000 επιβάτες.

Πάντως όσο και αν η νότια παράκαμψη, θα βοηθήσει στην άμεση πρόσβαση από και προς τα άλλα μέρη του νησιού, δεν μπορεί με τίποτα να  μειώσει την απόσταση του αεροδρομίου, των ~100 χιλιομέτρων απ’την Ερεσό και  Σίγρι και των ~75 χιλιομέτρων απ’την Πέτρα και Μήθυμνα, δηλ. τις  περιοχές τουριστικού προορισμού, στη Λέσβο.  Έτσι οι μεγάλες αυτές αποστάσεις   θα εξακολουθούν να είναι ένα ιδιαίτερα απωθητικό δεδομένο για τον αλλοδαπό επισκέπτη μας, που μετά μία 3ωρη-4ωρη αεροπορική πτήση του από κάποιο Ευρωπαϊκό κράτος, φθάνει στο νησί μας. Η λύση της δημιουργίας ενός νέου, μεγάλης δυναμικότητας αεροδρομίου στο «μέσσο» του νησιού μας λ.χ. στην Κλοπεδή,  κατά πως το θέμα αυτό το είχα προβάλει απ’τη δεκαετία του 2000, πέραν του ότι θα προδιαγραφόταν για αυξημένη επιβατική δυναμικότητα, θα μείωνε τις αποστάσεις αυτές στο ήμισυ,  με αναμφίβολα ευεργετικά αποτελέσματα στον τουρισμό μας.

Πολλές φορές έχω εξηγήσει,  ότι για να μπορέσει  το νησί  μας να αναπτυχθεί κάποια στιγμή, το μόνο που του μένει, ατυχώς, είναι μόνο η τουριστική του ανάπτυξη. Προς το σκοπό αυτό, ας έχουμε ως παράδειγμα  τη μικρότερη σε έκταση από το νησί μας, Ρόδο, που λόγω του τουρισμού συνεχώς αναπτύσσεται με συνεπακόλουθο την πληθυσμιακή της αύξηση, όταν  στη Λέσβο συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όμως για την επίτευξη αυτή, η Ρόδος διαθέτει ένα διεθνές αεροδρόμιο με δυναμικότητα κίνησης επιβατών 3.500.000 το χρόνο(2007). Ένα τέτοιο αεροδρόμιο εδώ, ατυχώς εξ αντικειμένου, δεν μπορεί ούτε ακόμη και να προγραμματισθεί, πριν την παρέλευση τουλάχιστον 35 χρόνων, κατά πως περιέγραψα πιο πάνω.

Εκείνο που θα πρέπει να λεχθεί είναι ότι η νότια παράκαμψη, αποτελεί έργο ανάγκης. Εκ του ότι δε, κατά την προηγηθείσα ανάλυση, η λειτουργία του «Οδυσσέας Ελύτης» θα μακροημερεύσει, η αναφερόμενη για αυτήν πολυτέλειας επένδυση,  θα αποσβεστεί οπωσδήποτε. Περαίνω, γράφοντας ότι απεύχομαι, ο Μυτιληνοκεντρισμός τότε, να χρησιμοποιήσει  την ύπαρξη της νότιας παράκαμψης ως παράγοντα ανάσχεσης στο σχεδιασμό ενός νέου αεροδρομίου ως προανέφερα, στο «μέσσον» της Λέσβου.

Άρθρο μου στο ΕΜΠΡΟΣ : Οι τρεις Ανεμόμυλοι της Άντισσας

 

Οι τρεις Ανεμόμυλοι της Άντισσας

 02/10/2021

Τάκης Ιορδάνης

ΚατηγορίαΑιολίας Λόγος

Ανεμόμυλος. Το όνομα αυτό ως τοπωνύμιο, απαντάται σε  σ’όλη την Ελληνική ύπαιθρο. Ο λόγος ότι ανέκαθεν, οι άνθρωποι για το ψωμί τους, «τον άρτο τους, τον επιούσιον», έπρεπε να έχουν αλεύρι,  αλέθοντας διάφορα  δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, κ.λπ.). Τούτο αποτελούσε ολόκληρη  διαδικασία. Η με το όνομα, άλεσμα.  Στις πρωτόγονες περιόδους  αυτό το έκαναν χτυπώντας τα δημητριακά μέσα σε μεγάλα γουδιά ή  τρίβοντας τα, κάτω από μεγάλη σφαιροειδή πέτρα πάνω σε άλλη επίπεδη. Μετά, και πριν τα μεγάλα σχετικά τεχνολογικά βήματα με τα οποία ο άνθρωπος χρησιμοποίησε την ενέργεια του νερού ή του ανέμου (υδρόμυλοι, ανεμόμυλοι), τούτο το έκαναν χειρονακτικά, χρησιμοποιώντας χειρόμυλους. Χειρόμυλους, βρίσκεις   ακόμα  στα χωριά μας. Εκεί, οι κάτοικοι άλεθαν  σιτάρι για να κάνουν  πλιγούρι ή  αρακά για να κάνουν  φάβα, κ.άλ. Η πρόοδος της τεχνολογίας στο να χρησιμοποιεί ο άνθρωπος τις δυνάμεις  της φύσης για το άλεσμα, δημιούργησε τους υδρόμυλους και τους ανεμόμυλους. Τούτοι, κατά βάση, ήταν αλευρόμυλοι. 

 

Για τους ανεμόμυλους της γενέτειράς μου, Άντισσας,  δεν έχουμε φωτογραφίες, παραστάσεις ή άλλα στοιχεία. Όμως έχουμε τρεις συγκεκριμένες θέσεις που φέρουν το τοπωνύμιο «Ανεμόμυλος». Λαμβάνοντας υπ’όψη τη ρήση των Αρχαίων «αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις», βοηθιόμαστε να αντιληφθούμε, ότι έχοντας κάποιος τόπος το όνομα «ανεμόμυλος», εκεί κάποτε υπήρχε  αλευρόμυλος.  Ο ένας απ’τους τρείς, είναι πεντακόσια  μέτρα περίπου πριν την είσοδο του χωριού, ο δεύτερος, του μοναστηριού ο μύλος,  στις ανατολικές υπώρειες  του Υψηλού, δίπλα στον αμαξωτό, και ο τρίτος, του Γιαλαμά ο μύλος,  στη μεσοαπόσταση του δρόμου Αντίσσης - Λαψάρνων, στο λόφο πάνω απ’τα  Δερφώνια. 

 

Για τον ανεμόμυλο του χωριού έχουμε ένα ιστορικό ντοκουμέντο της ύπαρξης του. Αναφορά γι’αυτόν, κατά την απελευθέρωση της Λέσβου, το 1912. Βρισκόμαστε μια βδομάδα μετά την απελευθέρωση της Μυτιλήνης και της Νότιας Λέσβου, συγκεκριμένα στις 16 του Νοέμβρη, είκοσι δύο μέρες προ της νικηφόρας μάχης του Κλαπάδου, όταν κι ελευθερώθηκε όλο το νησί. Όλο το μήνα (8.11ου-8.12ου), αντάρτικες ομάδες Τούρκων, βασιβουζούκοι, διέτρεχαν το τμήμα του νησιού που  ήταν ακόμα σκλαβωμένο  και εγκληματούσαν,  προπηλακίζοντας, βιαιοπραγώντας, πυρπολώντας ως και  σκοτώνοντας, κ.άλ.,  τους ραγιάδες  ακόμα κατοίκους των χωριών(Πέτρα, Μεσότοπος κ.αλ.). Μια τέτοια ομάδα  ανταρτών είχε έρθει και στην Άντισσα(τότε Τελώνια). Σε σχετική ανταπόκριση του,  ο «Λαϊκός Αγών» της Μυτιλήνης ανέφερε στις 18/11/1912: «…περί τούς 250 Τοῦρκοι στρατιῶται ἐθελονταί φθάσαντες προχθές ἔξωθεν τῶν Τελωνίων ἄρχισαν πυροβολοῦντες πρός τήν πλευράν τῶν κατοίκων μεθ’ ὅ ἐλθόντες εἰς τό χωρίον ἀφοῦ πρῶτον ἐπυρπόλησαν τόν αὐτόθι ἀνεμόμυλον προέβησαν εἰς φθοράς, πρός ἀνακάλυψιν δῆθεν ὅπλων σπείραντες τόν πανικόν εἰς τούς κατοίκους».

 

Ο μύλος αυτός μαζί με τους υδρόμυλους στη Τσίθρα και της Περιβολής παλιότερα, κάλυπταν τις σχετικές ανάγκες των κατοίκων του Κάμπου, του Γαβαθά, της Αγιά Βαρβάρας και του ιδίου του χωριού. Η θέση του, ανεμολογικά ήταν  καλή, λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι με τις ανεμογεννήτριες που σήμερα λειτουργούν  με ιδιαίτερη επιτυχία, στη Σκαμιούδα πάνω απ’το χωριό, στοχεύοντας προς βορά βρίσκονται επ’ ευθείας. Ως προς το μύλο του μοναστηριού, λαμβάνεται  υπ’ όψη, ότι το μοναστήρι Υψηλού, επί  Τουρκοκρατίας, είχε μεγάλη περιουσία και εκεί διαβίωναν πολλοί μοναχοί. Το ρεπορτάζ του Ταχυδρόμου της Κωνσταντινουπόλεως του 1903 (ΛΕΣΒΙΑΚΑ, τόμος κστ΄, 2020), μας πληροφορεί: «Σήμερον η εν λόγω Μονή, ενοριακή ως είρηται ούσα υπό τον μητροπολίτην Μυτιλήνης , αριθμεί 40 - 45 πατέρας, …». Παλαιότερα, ίσως τούτοι να ήσαν περισσότεροι. Προκειμένου οι πατέρες αυτοί να έχουν τον επιούσιον τους άρτο, η Μονή είχε δημιουργήσει κοντά της το μύλο της. Η θέση του ήταν ιδιαίτερα  πλεονεκτική, αφού ακόμη και σε κατάσταση πλήρους άπνοιας, εκεί πάντα υπάρχει «σαλάγισμα» τ’αγέρα. 

 

Τα τελευταία τριάντα χρόνια που άρχισαν  να εγκαθίστανται στο νησί μας  ανεμογεννήτριες για ηλεκτροπαραγωγή, με τα προκύψαντα ανεμομετρικά δεδομένα,   έχει αποδειχθεί ότι απ’όλη την έκταση της Λέσβου, οι ιδανικές ταχύτητες ανέμου μετρήθηκαν στις περιοχές,  τις δυτικότερα της Άντισσας. Δηλ. εκεί που παύει η «σκίαση» του νησιού απ’την «πτέρυγα» της Τρωάδος. Εκεί απαντούν Β-ΒΑ άνεμοι, με ταχύτητα πάνω από 9 μέτρα/δευτερόλεπτο. Ο συγκεκριμένος τόπος, «ανεμόμυλος», είναι ένα απ’ τα σημεία όπου μετρήθηκαν τέτοιες ταχύτητες. Ο μύλος αυτός ήταν μεγάλης σχετικά δυναμικότητας λαμβάνοντας υπ’ όψη τα λεγόμενα Λαψαρνιωτών γερόντων, που από παλιότερους ήξεραν ότι «όταν του Γιαλαμά ο μύλος ήταν “φορτωμένος”,  περίμενες πολλές μέρες μέχρι να έρθει η σειρά σου να αλέσεις. Η λύση ήταν να φορτώσεις το σιτάρι σου στο ζώο σου, να ανεβείτε σιγά-σιγά το πλάϊ προς το Υψηλό και να φθάσεις στο μύλο του Μοναστηριού. Εκεί μπορούσες να αλέσεις εύκολα, αφού πάντα υπήρχε τράτος».  

 

Οι δύο αυτοί μύλοι στοχεύοντας προς βορά βρίσκονται επ’ευθείας και οι θέσεις τους ήταν προνομιούχες. Τούτο, αποδείχθηκε και από τα ανεμομετρικά δεδομένα που προανέφερα. Ο μύλος του Γιαλαμά εξυπηρετούσε σχεδόν αποκλειστικά τους κατοίκους των Λαψάρνων και των γύρω εξοχών. Ο αλησμόνητος Λαψαρνιώτης συντοπίτης και φίλος  Χρυσόστ.Καράβασίλης, είχε καταγράψει τους  κατοίκους των Λαψάρνων, απ’το μεσοπόλεμο ως μετά τον εμφύλιο, και τούτοι αριθμούσαν 353 άτομα. Άρα, ο αλευρομύλος του Γιαλαμά, έπρεπε να καλύψει  τις σχετικές ανάγκες 500 περίπου κατοίκων. Ως  προς την απόδοση και την ποιότητα του παραγομένου αλεύρου, βασικό ρόλο έπαιζε η ταχύτητα του ανέμου. Στην νηνεμία τα πανιά του μύλου ακινητοποιούνταν, μέχρι να ξαναρχίσει ο βοριάς ώστε σιγά-σιγά να αρχίσουν πάλι να είναι όλα κανονικά κατά τα τότε δεδομένα. Το πότε οι αλευρόμυλοι αυτοί έπαψαν να λειτουργούν δεν μπόρεσα να μάθω, ούτε να βρω  κάποιο γραπτό στοιχείο. Το μόνο που πληροφορήθηκα είναι ότι 100χρονος γέροντας έλεγε ότι δεν θυμάται την ύπαρξη του ανεμόμυλου έξω απ’ το χωριό, που συμπεραίνεται  ότι μετά την προαναφερθείσα πυρπόλησή του το 1912, τούτος αχρηστεύθηκε. 

 

Ως δεδομένο επίσης έχουμε, ότι το εργοστάσιο του συνεταιρισμού Αντίσσης εκτός του λιόμυλου διέθετε και  αλευρόμυλο, που μπήκε σε λειτουργία το 1947. Τούτος ήταν ηλεκτροκίνητος  μεγάλης σχετικά αποδόσεως και το παραγόμενο αλεύρι ομοιογενές χωρίς διακυμάνσεις ποιότητας. Τελειώνοντας, αναφέρεται ότι τουλάχιστο ένα ακόμη ιδιωτικό εργοστάσιο στο χωριό, διέθετε αλευρόμυλο. Η παύση της καλλιέργειας δημητριακών και στην Άντισσα, ο  καταναλωτικός τρόπος ζωής -που έχει επικρατήσει σ’όλη τη χώρα-, έκαναν να μη ανάβουν  πιά φούρνοι στα σπίτια για  το ψωμί της φαμίλιας. Έτσι, μοιραία και οι αλευρόμυλοι (συνεταιρισμού, ιδιώτη) εγκαταλείφτηκαν. 

Άρθρο μου στην "Αιολίας λόγος" του ΕΜΠΡΟΣ: Μπορεί η ακτοπλοΐα, να συμβάλλει στην Τουριστική ανάπτυξη της Λέσβου;

Μπορεί η ακτοπλοΐα, να συμβάλλει στην Τουριστική ανάπτυξη της Λέσβου;

 18/09/2021                 του Δρ. Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Τάκης Ιορδάνης

ΚατηγορίαΑιολίας Λόγος

Ο πραγματισμός,  προκειμένου  να εξάγει συμπεράσματα, χρησιμοποιεί πολλές φορές  τη μέθοδο  της σύγκρισης. Σύγκριση τόπων, σύγκριση πραγμάτων, σύγκριση γεγονότων, σύγκριση διεργασιών, κ.λπ.  Συγκρίσεις για το νησί μας κάνω με άλλα νησιά του αρχιπελάγους μας, αναφορικά με συντελεστικά στοιχεία της προόδου και ανάπτυξη αυτών. Λ.χ. έχω πολλές φορές αναφερθεί στη Ρόδο σε σύγκριση με τη Λέσβο ως προς την ηλεκτρική τους επάρκεια και την κίνηση των αεροδρομίων τους. Κάποια φορά,  αναφέρθηκα και στην Κρήτη συγκρίνοντας τις υποδομές τους(οδικούς άξονες, αεροδρόμια, φράγματα, ηλεκτρική επάρκεια). Το συμπέρασμα μου είναι ότι το νησί μας, ατυχώς, υπολείπεται έναντι  αυτών των μεγαλονήσων μας κατά πολύ σχετικώς, και τούτο οδηγεί στο να εξηγείται εύκολα γιατί το νησί μας έχει δομικά πιά, ως μόνιμο χαρακτηριστικό του, την υπανάπτυξη.    

Σήμερα θα ασχοληθώ με έναν άλλο θεμελιώδη συντελεστικό παράγοντα της ανάπτυξης ενός νησιού. Την ακτοπλοΐα. Θα κάνω δε σύγκριση αυτής, του νησιού μας με εκείνη της Κρήτης. Είναι προφανές, ότι ο αριθμός των πλοίων που εξυπηρετούν ένα νησί, η συχνότητα πηγαινοερχομού τους σ’αυτό, και βέβαια τα ναύλα (επιβατών, προϊόντων, οχημάτων) είναι βασικές παράμετροι, που συντελούν στο να καθορίζουν την προς το νησί αυτό επιβατική κίνηση. Η κίνηση των μονίμως κατοικούντων σ’ένα νησί  ως και των καταγομένων απ’αυτό της Αθήνας, κ.αλ. (εσωτερικός τουρισμός), είναι καθορισμένη, σχεδόν σταθερή ανά χρόνο. Τούτο φυσικά ισχύει και για τη Λέσβο.  Αύξηση των μετακινουμένων με την ακτοπλοΐα προ το νησί μας πέραν των μονίμων κατοίκων και των εκτός αυτού  εγκατεστημένων, σημαίνει αύξηση της κινήσεως επισκεπτών του. Εκ του ότι η Λέσβος, όπως επανειλημμένως έχω γράψει, κατά το παρελθόν την ανάπτυξή της την εξασφάλιζε κυρίως μέσω της αξιοποίησης της πρωτογενούς της παραγωγής της(γεωργία, ελαιοκαλλιέργεια, κτηνοτροφία), δευτερευόντως δε μέσω της μεταποιήσεως των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής της (σαπωνοποιία, ουζοπαραγωγή, βυρσοδεψία, κ.λπ.). Σήμερα ατυχώς έχει χάσει αυτά τα ερείσματα, λόγω της επάρατης παγκοσμιοποιήσεως και της συναφούς απώλειας της ανταγωνιστικότητάς των προϊόντων της. Έτσι, το μόνο  που  μένει είναι οι υπηρεσίες (Τουρισμός).

Δηλ.  εκείνο που  χρειάζεται το νησί μας  προκειμένου να ανακάμψει αναπτυξιακά, είναι μόνο η Τουριστική κίνηση. Μάλιστα, αυτή να προέρχεται από τουρίστες, αλλοδαπούς, αλλά και από άλλα μέρη της χώρας ημεδαπούς. Λαμβάνοντας   δε υπ’ όψη ότι ο αριθμός των Τουριστών που έρχονται στο αεροδρόμιο μας, «Οδυσσέας Ελύτης», ως μικρό επαρχιακό,  είναι εξ αντικειμένου σχετικά μικρός, αυτό που προφανώς  είναι ζητούμενο είναι η αύξηση αυτή να προέλθει μέσω ακτοπλοΐας.  

Όμως τούτο δυστυχώς δεν συμβαίνει. Σήμερα,  κυρίως για δύο βασικούς λόγους. Πρώτος, ο «κακο-ονοματισμός»   του νησιού  εκ των περιπετειών του με το μεταναστευτικό/προσφυγικό απ’το ’14 και μετά. Παρ’όλη τη δημοσιότητα που πήρε η Λέσβος τότε, με τον ερχομό του Πάπα, του Πατριάρχη, διαφόρων μεγάλων διασημοτήτων, πολιτικών και διπλωματών τίποτε δεν της πιστώθηκε θετικό.  Έτσι το τουριστικό κύμα αντί να αυξηθεί έναντι αυτού προ του ’14, συνέβη το αντίθετο.  Δεύτερος, το μεγάλο πλήγμα το εκ του κορονοϊού.  Παρ’όλα αυτά, η έλλειψη διαθεσιμότητας εισιτηρίων στην περίοδο του διμήνου Ιουλίου-Αυγούστου είναι βασανιστική, αφού για να βρεις ένα εισιτήριο απαιτείται υψηλής στάθμης μέσο. Σήμερα μία μόνο εταιρεία  εξυπηρετεί το νησί, ατυχώς. Τούτο συνεπάγεται  μονοπωλιακή κατάσταση της καλύψεως των ακτοπλοϊκών αναγκών μας.

Προσπαθώ να θυμηθώ το πως ήταν τα σχετικά πράγματα παλαιότερα. Ανάγοντας τη θύμησή στα γυμνασιακά μου χρόνια, τη δεκαετία του ’60,  το νησί μας το εξυπηρετούσαν περισσότερες της μιάς ναυτιλιακές εταιρείες. Θυμούμαι τις εταιρείες Ποταμιάνου, Νομικού, κ.άλ.  Τα πλοία τους ήταν τα από την Ιταλία δοθέντα ως αποζημίωση μας για τον Β! Παγκόσμιο πόλεμο, Καραϊσκάκης, Κανάρης και Μιαούλης της εταιρείας Νομικού και το Κολοκοτρώνης της Ποταμιάνου. Έτσι, υπήρχε μεταξύ τους, ανταγωνισμός. Μετά, υπήρξαν άλλα πλοία άλλων πλοιοκτητών, όπως το αξέχαστο «Άδωνις».

 Όλες οι σχετικές λύσεις δεν εξυπηρετούσαν κατά τρόπο  ικανοποιητικό το ακτοπλοϊκό μας  πρόβλημα, κι έτσι αρχές της δεκαετίας του ’70  υπήρξε η φιλόδοξη προσπάθεια της λύσεως του, με τη δημιουργία της εταιρείας λαϊκής βάσεως, Ναυτιλιακή Εταιρεία Λέσβου(ΝΕΛ). Τούτο, είχε ευρεία απήχηση σ’όλο το νησί. Τα πλοία της πολλά, αρχικά το ΣΑΠΦΩ. Μετά ακολούθησαν, το Αρίων, το Μυτιλήνη, Άγιος Ραφαήλ, Θεόφιλος και τα ταχύπλοα Αίολος Εξπρές και Αίολος Κεντέρης. Επί τριάντα και πλέον χρόνια, τα καράβια της ΝΕΛ παρείχαν αξιόπιστες υπηρεσίες στο νησί μας και τον κόσμο του. Ατυχώς θέματα οικονομικής φύσεως και ανυπέρβλητα σχετικά εμπόδια είχαν ως αποτέλεσμα η εταιρεία  να περιέλθει σε κατάσταση οικονομικής ασφυξίας  και τελικά έπαψε να υπάρχει, το 2015.    

Σήμερα, ως προείπα, η ακτοπλοϊκή εξυπηρέτηση του νησιού μας γίνεται από μία μόνο εταιρεία δηλ. δεν υπάρχει ανταγωνισμός. 

Εν αναφορά προς την Κρήτη, (εστιάζω στο νομό Ηρακλείου), εκεί υπάρχουν δύο εταιρείες που τα πλοία τους καθημερινώς εξυπηρετούν ταυτόχρονα, το νομό. Έτσι αναπτύσσεται μεταξύ τους ανταγωνισμός και οι τιμές των εισιτηρίων  έχουν διαμορφωθεί τέτοιες που να μη είναι απωθητικές για τον ταξιδιώτη. Επειδή πρόσφατα ταξίδεψα οικογενειακώς  στη Λέσβο(Σίγρι) αλλά  και στην Κρήτη, διαπιστώνω ότι τα εισιτήρια,  τα προς το νησί μας είναι πολύ ακριβότερα. Για αυτοκίνητο  88,50% ( 52 Ευρώ έναντι 98 Ευρώ),  για επιβάτη  77,5 % (29 Ευρώ έναντι 51,50 Ευρώ). Όταν υπάρχουν τέτοιες διαφορές εισιτηρίων, προφανώς, ο επισκέπτης που έχει να επιλέξει μεταξύ Κρήτης και Λέσβου, ασφαλώς και θα απορρίψει, ασυζητητί,  το νησί μας.

Ακούγονται φωνές ότι αν ο Τουρισμός, μετά την μάστιγα του κορονοϊού, επανακάμψει και φθάσει στα επίπεδα της κινήσεως του 2019, τότε και το νησί μας θα πρέπει να επιδιώξει να έχει μέρος της πίττας, σ’αναλογία προς τον πληθυσμό του. Δηλ. οι στη χώρα τουρίστες  αναμένονται να είναι της τάξεως των τριάντα εκατομμυρίων, που σημαίνει για το νησί μας, αναλογικά, περί τις τριακόσιες χιλιάδες, πέραν αυτών του εσωτερικού τουρισμού (λεσβιακής καταγωγής και λοιπών).  Για να γίνει κάτι τέτοιο, είναι ηλίου φαεινότερο είναι ότι τα εισιτήρια προς το νησί μας θα πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικά έναντι των τιμών των εισιτηρίων άλλων νησιών. Αν υπάρχουν διαφορές τιμών όπως οι προαναφερθείσες, σίγουρο είναι ότι  ο ερχομός ξένων τουριστών στο νησί μας σε αριθμούς τόσο μεγάλους ουδέποτε θα επιτευχθεί. 

Ανυπερθέτως πρέπει  να βρεθεί τρόπος τα προς τη Λέσβο εισιτήρια να γίνουν ανταγωνιστικά. Αλλιώς ο Τουρισμός στο νησί μας, θα μένει πάντα υποτονικός.

Άρθρο μου στο "ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ" Λέσβου αρ.φύλ. 18346 σελ.4. "Τιμή στον αναμορφωτή της Άντισσας Γιάννης Βασ. Φωτιάδη"

 

Τιμή στον αναμορφωτή της Άντισσας

Γιάννης Βασ. Φωτιάδη.

του  Δρ. Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Την Κυριακή 22 Αυγούστου, το πρωί, έλαβε χώρα στην Άντισσα η τελετή  ονοματοδοσίας της κεντρικής οδού αυτής (απ’την είσοδο του χωριού -στο ηρώον-ως την κεντρική πλατεία)   σε «Οδό, Γιάννη Βασ. Φωτιάδη». Τούτος,  προ αιώνος περίπου, ήταν ο Κοινοτάρχη της  Άντισσας και μετέπειτα Βουλευτής Λέσβου. Στην αρχή έγινε τρισάγιο στη μνήμη του  στο χώρο  μπροστά στην κοινότητα,  όπου βρίσκεται η προτομή του, χοροστατούντων των: Πρωτοσυγκέλου Μηθύμνης Νικοδήμου και  Πρεσβυτέρου Αντίσσης Λεωνίδα.

Στη συνέχεια ακολούθησε η εκδήλωση της ονοματοδοσίας στο χώρο όπου είχε τοποθετηθεί η τελευταία πινακίδα, στην είσοδο της κεντρικής πλατείας που φέρει την  ένδειξη «ΟΔΟΣ, ΓΙΑΝΝΗ Β.ΦΩΤΙΑΔΗ, ΚΟΙΝΟΤΑΡΧΗΣ, ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ».  

Τίμησαν με την παρουσία τους  και ομίλησαν με λόγους άκρως τιμητικούς για το μεγάλο αυτό άντρα της Άντισσας, μπροστά σ’όλους τους Αντισσαίους, οι : Αντιπρόεδρος της Βουλής, Περιφερειάρχης, Δήμαρχος Δυτ.Λέσβου, πρόεδροι Συλλόγων και ο γράφων το παρόν.  Συγκίνηση προκάλεσε η χαιρετιστήριος-ευχαριστήριος ομιλία που έστειλε η εγγονή του τιμηθέντος, κόρη του μοναχογιού του Βασίλη, Ευτυχία Φωτιάδη.

Σταχυολογώ τα χαρακτηριστικότερα σημεία της ομιλίας του καθενός.

Ο πρόεδρος της Κοινότητας κ.Κυριάκος Καραμιχαήλ αρχικά καλωσόρισε όλους τους προσκεκλημένους και στη συνέχεια,  αναφέρθηκε στη σχετική απόφαση του π.Δήμου Ερεσού-Αντίσσης του 2010, που δεν είχε υλοποιηθεί  μεταξύ 2010 -2019 απ’το Δήμο Λέσβου και προσέθεσε ότι σε συνεννόηση  με το Δήμαρχο Δυτικής Λέσβου κ.Ταξ.Βέρρο, σήμερα υλοποιείται, αφού προϋπήρξαν οι σχετικές ομόφωνες αποφάσεις του Τ.Σ. της κοινότητας  και του Δ.Σ. του Δήμου.

Μεταξύ άλλων τόνισε :

<<Συγκινούμαι και συγκλονίζομαι αναλογιζόμενος ότι έλαχε η   τιμή σε  μένα να κάθομαι στην  ίδια καρέκλα  που καθόταν   πριν από ένα περίπου αιώνα αυτός   ο  γίγαντας της τοπικής   αυτοδιοίκησης που με τους    οραματισμούς του, την δύναμη    της θέλησης του, τις γνώσεις    του και τις δυνατότητες του   μέσα στα 12 χρόνια της προεδρίας του κατόρθωσε να  μεταμορφώσει το άσημο  τριτοκοσμικό Τουρκοχώρι Τελώνια  του 19^ου αιώνα, στη σύγχρονη    Ευρωπαϊκή κωμόπολη    Άντισσα του 20^ου αιώνα. >>

Ο χαιρετισμός του Αντιπροέδρου της Βουλής κ.Χαράλαμπου Αθανασίου που ακολούθησε, προσέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκδήλωση  και απέδωσε τη μεγίστη δυνατή  τιμή  στον αείμνηστο Γ.Φωτιάδη, λέγοντας:

<< Καλησπέρα σε όλους,

Πανοσιολογιώτατε, εκπρόσωπε του Μητροπολίτη μας, Αιδεσιμώτατε, κύριε Περιφερειάρχα, κύριε Δήμαρχε, κύριε Πρόεδρε της Κοινότητος, κύριε Τάκη Ιορδάνη, με συγχωρείτε που κάνω ειδική αναφορά σε ένα πρόσωπο, γιατί είναι από τους πρωτεργάτες και της κίνησης αυτής να τιμηθεί ένα  διακεκριμένο πρόσωπο της κοινωνίας σας, αλλά κυρίως για τον αγώνα που έδωσε για έργα που γίνονται, αναφερόμενος και στην μεγάλη αρτηριακή οδό Καλλονής - Σιγρίου για την οποία συνέχεια συνεργαζόμαστε.

Κυρίες και κύριοι, εγώ θα ήθελα να σας ευχαριστήσω κύριε Πρόεδρε και για την πρόσκληση να παραβρεθώ στην σεμνή τελετή αυτή να τιμήσετε ένα πρόσωπο το οποίο έχει προσφέρει τόσα πολλά, και αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα, αν αναλογιστεί κανείς ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι κοινωνίες γίνονται ολοένα και πιο καταναλωτικές και ως εκ τούτου απρόσωπες που το άτομο χάνει την προσωπικότητά του μέσα σε μια τέτοια κοινωνία. Έρχονται, όμως, άνθρωποι όπως ο Γιάννης Φωτιάδης να θυμίζουνε ότι αυτό που μένει είναι τα πρόσωπα τα οποία χαρακτηρίζουν τις κοινωνίες αυτά που βοηθάνε, τον τόπο τους, την κοινωνία, τους συνανθρώπους τους, την ίδια τους την πατρίδα. Έτσι, λοιπόν, αυτή η εκδήλωση σήμερα, είναι μία εκδήλωση τιμής στον τιμώμενο, αλλά έχει μία πολυσήμαντη σημασία, γιατί  ο νεκρός που έχει προσφέρει, δεν το έχει τόσο ανάγκη ο ίδιος  να του δώσουν το όνομά του κάπου, αλλά για να συμβολίζει αυτό που υπήρξε και να παραδειγματίζει τις επόμενες γενιές. Έτσι, λοιπόν, οφείλω να συγχαρώ τον Πρόεδρο της Κοινότητος, το Δήμο μας, όλους τους συντελεστές που είχαν την αυτήν την πρωτοβουλία να μείνει ανεξίτηλο το όνομα του Γιάννη Φωτιάδη στην πατρίδα, στον τόπο μας εδώ και να αποτελέσει ένα παράδειγμα για τους συνεχιστές.>>

 Απ’την ομιλία της Ευτυχίας Φωτιάδη, που διάβασε η βασική διοργανώτρια της εκδήλωσης κ. Βάγια Καρίνου-Παπαπορφυρίου,  ένα χαρακτηριστικό της τμήμα, αναφέρει:  

<<Η αλήθεια είναι πως δε γνώρισα τον παππού μου, παρά μόνο μέσα από αφηγήσεις των γονιών και συγγενών μου.  Ήταν ένας άνθρωπος που τον ενδιέφερε μόνο το κοινό καλό του τόπου του, δίχως να σκοπεύει σε κάποιο προσωπικό όφελος και που πολλές φορές έβαζε την Άντισσα πάνω και από την οικογένειά του.  Ήταν έντιμος, ιδεαλιστής, δραστήριος, λιγομίλητος, αλλά ουσιώδης.

Αρκετές νύχτες ξυπνούσε ο πατέρας μου και τον έβλεπε να γράφει επιστολές προς υψηλόβαθμα πρόσωπα, ζητώντας προνόμια για τον τόπο του.  Τον ρωτούσε αν θα κοιμηθεί και απαντούσε πως "Ακόμα είναι νωρίς γι'αυτόν".  Θυμάμαι επίσης, πως το παράπονο του πατέρα μου ήταν πως ο παππούς μου δε συνετέλεσε για την εύρεση καλύτερης εργασίας για τον ίδιο του τον υιό και του έλεγε πως βοηθάει μόνο τους αναξιοπαθούντες.  Τον προέτρεπε μάλιστα, να στηρίζεται στον εαυτό του και μόνο.  Επίσης, όταν η αδερφή του, ζητούσε μια καλύτερη οικονομική ευμάρεια, της απαντούσε πως "Εμείς έχουμε και δε χρειαζόμαστε περισσότερα">>.

Στο μήνυμα της, η νονά του Βασίλη, γιού του τιμωμένου, κ.Νίκη Παπανδρέου, ομιλώντας για τον κουμπάρο της, τον ακατάβλητα Αντισσαιολάτρη  Γ.Φωτιάδη,  αναπολώντας ευτυχισμένες εικόνες  οικογενειακών στιγμών, καταλήγει : <<‘Ενας Άρχοντας Παλαιάς κοπής. Σε αισθήματα και παρουσία!>>

Στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Συλλόγου «ΤΕΡΠΑΝΔΡΟΣ» Αντίσσης κ.Θεολ.Καραμιχάλης σε αποστροφή του λόγου του αναφέρει :<<Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, κάτω από αυτά τα τεράστια Πλατάνια της Άντισσας,  όπου τιμούμε ένα μεγάλο πρόγονο μας. Αυτόν που με τη συμμετοχή του στα κοινά και όλους αυτούς τους αγώνες που έδωσε, έκανε όλους εμάς τους νέους, αλλά και τους προηγούμενους μας να απολαμβάνουμε, να χαιρόμαστε και να καμαρώνουμε για τον τόπο μας.  Το τιμώμενο πρόσωπο δεν είναι άλλο από τον Ιωάννη Φωτιάδη. Αυτόν που η προτομή του δεσπόζει στο κέντρο της πλατείας.>>

Η Πρόεδρος του Συλλόγου Αντισσαίων της Αθήνας «Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος» κ.Βαϊα Κατσαμάτσα μεταξύ άλλων ανέφερε.

<<Ο Σύλλογος μας  δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 50, τότε που και ο τιμώμενός μας μετά τη λήξη της βουλευτικής του  θητείας  και την αποτυχία του να επανεκλεγεί, είχε αφήσει το χωριό μας και εγκαταστάθηκε κι εκείνος στην Αθήνα για πάντα. Ήταν τότε  που  μόλις είχε τελειώσει ο αδερφοκτόνος  εμφύλιος και τα πολιτικά πάθη ήταν οξυμένα. Παρ’ όλο ότι πολλοί πολιτικοί του φίλοι, τον παρακινούσαν να τον γράψουν μέλος του Συλλόγου, εκείνος αρνήθηκε σθεναρά. Όπως έλεγε ο ίδιος δεν ήθελε  με την παρουσία του να πολιτικοποιηθεί ο Σύλλογος στα πρώτα βήματα της ζωής του και να έχει τούτος αρνητικές συνέπειες για το μελλοντική του πορεία.>>  

Ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου κ.Ταξιάρχης Βέρρος σκιαγραφώντας τον άνθρωπο Φωτιάδη και το «ανυπέρβλητο έργο του», σε μιά χαρακτηριστική αποστροφή του λόγου του, είπε:

<<Για να μπορέσω να κάνω αυτόν τον χαιρετισμό στον αείμνηστο Γιάννη Φωτιάδη, είχα την πολύτιμη βοήθεια του φίλου μου και συγχωριανού σας Τάκη Ιορδάνη αλλά προσέτρεξα και σε άλλες  γραπτές και προφορικές πηγές . Ομολογώ ότι θαύμασα τον άνδρα αυτόν, το ηθικό του μέγεθος και το ανυπέρβλητο έργο που άφησε στην Άντισσα την γενέτειρά του. Έργο που δικαιολογημένα κάνουν να τον αποκαλούμε  Αναμορφωτή της.

Έτσι, κατάλαβα γιατί εσείς οι Αντισσαίοι  130χρόνια από τη γέννησή του και 52 από το θάνατό του τον θυμόσαστε και του αποδίδετε τιμές όπως η σημερινή.

Είσαστε άξιοι ενός τέτοιου «αρχηγού»>>.  

Και στο τέλος λέγοντας ότι ο Φωτιάδης έκανε πολλά για την Άντισσα «ας πούμε τι κάνουμε εμείς τώρα γι’αυτή», ανέφερε : Το προϋπολογισμού 1.900.000 Ευρώ  έργο ασφαλτόστρωσης του δρόμου Λιώτας-Λαψάρνων, την παιδική χαρά, πάρκιν (διαγράμμιση, φωτισμό), την επισκευή του κοινοτικού κτιρίου, της  κεντρικής πλατείας, το ηλεκτροφωτισμό με λάμπες λέντ και βέβαια το γήπεδο μπάσκετ.  

Ο γράφων το παρόν, που μίλησε γενικά για τον αείμνηστο μέντορά και σύμβολό του. Τόνισε δε το:

<<Ο αείμνηστος Γιάννης Φωτιάδης, υπήρξε από την στόφα εκείνη των παλαιών πολιτικών που ενώ μπήκε στην πολιτική πλούσιος, έφυγε απ’ αυτήν πένης. Κατά πως κυριολεκτικά λέει ο θυμόσοφος λαός μας «πέθανε στη ψάθα», όπως ακριβώς το ίνδαλμά του και αρχηγός του, ο Νικόλαος Πλαστήρας.>>

Τέλος,  η τελετή ολοκληρώθηκε  με τον χαιρετισμό του Περιφερειάρχη κ.Κωνσταντίνου Μουτζούρη ο οποίος έκανε και τα αποκαλυπτήρια της πινακίδας που ήταν σκεπασμένη με την  Ελληνική σημαία. Το χαιρετισμό του άρχισε ως ακολουθεί :

«Κυρίες και κύριοι, εκπρόσωποι της εκκλησίας, κύριε Δήμαρχε, κύριε Αντιπρόεδρε της Βουλής και Υπουργέ , κύριε Πρόεδρε νιώθω δέος να ομιλώ, μετά τον μελίρρυτο δόκτορα Ιορδάνη. Πραγματικά, ήτανε καταλυτική η ομιλία του και πραγματικά δεν ξέρω πώς να τον συμπληρώσω. Και αφού αποτίσω τιμή στον Γιάννη Φωτιάδη και τον δέοντα σεβασμό, θέλω να πω ότι χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ στην Άντισσα με όλα τα σημαντικά έργα της Λέσβου, να περιστρέφονται γύρω από την Άντισσα. Μετά τον δρόμο της Καλλονής - Σιγρίου, που προχωράει ταχέως τώρα τελευταία, μετά το λιμάνι του Σιγρίου, που ολοκληρώνεται οσονούπω και το αλιευτικό καταφύγιο το Σιγρίου που θα ολοκληρωθεί και αυτό συντόμως, νιώθω ότι δεν μπορώ να τελειώσω την θητεία μου, όποτε τελειώσει, αν δεν ολοκληρώσουμε το έργο του Γηροκομείου Αντίσσης.»

Κλείνω την σταχυολόγηση αυτή, με τη σχετική ευχή που έκανε ο Δήμαρχος Ταξιάρχης Βέρρος περαίνων το λόγο του.

«Μακάρι κάθε ένας που ασχολείται με τα κοινά σε θέσεις θεσμικές, να έχει την καταξίωση που έτυχε και συνεχίζει να τυχαίνει ο αείμνηστος Γιάννης  Φωτιάδης .

Ας είναι αιώνια η μνήμη  του.»                       

 

«Εις τας Ελληνικάς καλένδας» ο οδικός άξονας Καλλονής – Πέτρας;;!

 

«Εις τας Ελληνικάς καλένδας» ο οδικός άξονας Καλλονής – Πέτρας;;!

 Είναι αλήθεια ;;

 Μόλις προ ολίγου από εγκυροτάτη πηγή πληροφορήθηκα ότι ο δρόμος Καλλονής – Πέτρας μετατίθεται …  « εις τας Ελληνικάς καλένδας».

Ενώ η όλη διαδικασία βρισκόταν στη φάση της υπογραφής της σχετικής συμβάσεως κατασκευής του έργου, κάτοικοι της περιοχής Αγίας Παρασκευής απ’ ότι μου ελέχθη, έκαναν προσφυγή κατά της κατασκευής του, γιατί λέει τους κόβει κάποια χωράφια.

Τούτη η προσφυγή έλαβε χώρα την Τετάρτη 7 τ.μ.

Είναι αλήθεια τραγικό ένας αναπτυξιακός άξονας που είχε εξαγγελθεί το 1999 μαζί με τον Καλλονής – Σιγρίου (τούτος βρίσκεται στη φάση της κατασκευής, πιά προς ολοκλήρωσή του) να υποδαυλίζεται καταστροφικά η κατασκευή του κατ’ αυτό τον τρόπο !

Χρόνια 20 είχαν περάσει και ο άξονας αυτός είχε μείνει «κατεψυγμένος» στις μελέτες που είχαν ολοκληρωθεί, είναι αλήθεια, με μεγάλη καθυστέρηση, το 2014!  Από τότε κανείς ταγός της εξουσίας της Λέσβου δεν το είχε αγγίξει. Και ήρθε η σημερινή Περιφερειακή αρχή το Φθινόπωρο του 2019 να το βάλλει σε απόλυτη προτεραιότητα των στοχεύσεων της και μάλιστα χρηματοδοτώντας το ( όχι όπως έγινε για τον Καλλονής – Σιγρίου από το Υπουργείο) για το καλό του νησιού μας και των κατοίκων του. Και τα κατάφερε.  Κατάφερε να το «αποψύξει», να ολοκληρώσει όλα τα διαδικαστικά και γραφειοκρατικά και να το δημοπρατήσει προς κατασκευή του. Όταν με την προσφυγή και την μετάθεσή της κατάσκευής του σε μέλλον άγνωστο, «ευνουχίζεται» η τουριστική ανάπτυξη της ναυαρχίδας του Τουρισμού του νησιού μας (Μήθυμνα, Πέτρα, Εφταλού, Άναξος), σε ποια τουριστική ανάπτυξη μπορούμε να προσβλέπουμε για όλη τη Λέσβο;  Την Τουριστική ανάπτυξη που θα μπορούσε να σταματήσει τη μιζέρια, την υπανάπτυξη και την πληθυσμιακή συρρίκνωση του τόπου μας. Αυτού, που σε περίοδο μικρότερη του ενός αιώνος έχει χάσει το ~ 45% του πληθυσμού του. Απώλεια που την υφίστανται συνολικά τα χωριά μας. Απώλεια που έχει κάνει τούτα να μετατρέπονται σε απέραντα γηροκομεία και προοδευτικά σε ανατριχιαστικά νεκροταφεία.     

Άραγε αυτοί που έκαναν την εναντίον του έργου προσφυγή αντιστάθμισαν το όποιο προσωπικό όφελος με την μεγάλη αυτή απώλεια για το κοινό καλό και την πρόοδο όλης της Λέσβου;

Τελειώνοντας, αναρωτιέμαι, θα μπορέσουν να αντέξουν την κατακραυγή που θα δεχθούν απ’ όλους τους Λέσβιους και όχι μόνο;!  

11.09.2021

Κείμενό μου: " Γιάννης Βασιλείου Φωτιάδης. Ο άνθρωπος και το έργο του"

 

Στην προ ημερών ανάρτησή μου,  του λόγου μου στην τελετή, της προς τιμή του Γιάννη Β. Φωτιάδη, ( προ αιώνος περίπου Κοινοτάρχη της  Άντισσας και  μετέπειτα Βουλευτή Λέσβου)  ονοματοδοσίας της κεντρικής  οδού  της γενέτειράς μου, Άντισσας, κατά την 22.08.2021, μεταξύ των άλλων ανέφερα. 

<< Για έναν άνθρωπο με την προσωπικότητα, το ήθος, την εντιμότητα, το ψυχικό μεγαλείο και το τεράστιο κοινωνικό του έργο όπως του Γιάννη Φωτιάδη, μία 20λεπτη ομιλία είναι ελάχιστος χρόνος αφού για να καλυφθούν αντικειμενικά τα του βίου  και τα του έργου του, θα χρειάζονταν να γράφουν τόμοι ολάκεροι. Σεβόμενος το χρόνο σας και εκτιμώντας το δύσκολο της μεσημεριανής αυτής ώρας μέσα στον ήλιο, δεν θα διαβάσω την επτασέλιδη  ομιλία (κείμενο) που είχα ετοιμάσει. Περιορίζομαι σε αυτά που θα ακούσετε πιο κάτω. Όσον αφορά την επτασέλιδη ομιλία μου εδώ έχω μερικά αντίτυπα της και φυσικά το περιεχόμενο της θα αναρτηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Μ.Κ.Δ.).>>

Ανταποκρινόμενος στα ανωτέρω επισυνάπτω στο παρόν την επτασέλιδη αυτή ομιλία μου :

<<  Γιάννης  Βασιλείου  Φωτιάδης. Ο άνθρωπος και το έργο του

  

Πριν 52 χρόνια,  Αύγουστος του 1969, τέτοιες μέρες έφυγε από το μάταιο τούτο κόσμο ο Γιάννης Βασιλ. Φωτιάδης, ο άνθρωπος που τιμούμε σήμερα εμείς οι συγχωριανοί του, τιμά η γενέτειρά του, τιμά ο Δήμος μας και το νησί μας, τιμά ακόμα και η Περιφέρειά μας.

Πριν 42 χρόνια,  Αύγουστος του 1979, δέκα χρόνια μόνο από το θάνατό του, πάνδημα  οι Αντισσαίοι τίμησαν το  Γιάννη Φωτιάδη, με πρωτοστάτη τον Σύλλογο Αντισσαίων της Αθήνας, του οποίου τότε  είχα την τιμή  να είμαι ο πρόεδρος του,  στήνοντας του την προτομή του εκεί δίπλα στην Κοινότητά μας, όπου άστραψε το πνεύμα του, δημιούργησε η θέλησή του και  μεγαλούργησε ο δυναμισμός του, στο να προσφέρει στην Άντισσα και στους κατοίκους της οτιδήποτε μπορούσε να αναδείξει το χωριό, να βελτιώσει τη διαβίωση των συγχωριανών του και ακόμη  να υπάρξει αρωγός τους ατομικά οπότε του ζητήθηκε, σε οτιδήποτε μπορούσε να  κάνει  τη ζωή τους ανθρωπινότερη.

Σήμερα παρ’ όλο ότι έχουν περάσει δύο και γενεές αφότου αυτός εγκατέλειψε το εγκόσμια, στη θύμησή μας η μνήμη του είναι άσβεστη και βρισκόμαστε πάλι όλοι εμείς μαζί σήμερα εδώ για να  προσφέρουμε ως τελευταίο μας προς αυτόν  οφειλόμενο φόρο τιμής την ονοματοδοσία   της κεντρικής οδού του χωριού μας, με το όνομα ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ, το όνομά του. Με την ονοματοδοσία αυτή όσο υπάρχει Άντισσα, οι επιγενόμενοι Αντισσαίοι και όχι μόνο, θα γνωρίζουν πάντα ότι αυτός ο αείμνηστος γόνος του χωριού μας, αφιέρωσε τη ζωή του και το «είναι» του για να απαλλάξει τους συγχωριανούς του από την αγραμματοσύνη και αμορφωσιά, τις προκαταλήψεις, τις δισειδημονίες, την εκμετάλλευση, την τοκογλυφία, τη φτώχεια και όλα τα  άλλα κακά που τους άφησε η μακρόχρονη, επί 450 χρόνια σκλαβιά τους στον στυγνό Τούρκο δυνάστη, και επίσης να μεταμορφώσει το τότε Τουρκοχώρι Τελώνια στη σύγχρονη ευρωπαϊκή κωμόπολη του 20^ου αιώνα, Άντισσα.

Ο Γιάννης Φωτιάδης, ο γιός του γιατρού εκ Κωνσταντινουπόλεως Βασίλη Φωτιάδη και της Φανής το γένος Πασσαδέλλη γεννήθηκε στα Τουρκοκρατούμενα Τελώνια μια παγωμένη νύχτα του χειμώνα, τα Φώτα του 1893. Ο γιατρός Φωτιάδης πέραν του μεγάλου κοινωνικού του έργου ως ο μοναδικός γιατρός των πολυάνθρωπων  τότε Τελωνίων, - καταθέτω σήμερα παρεμπιπτόντως σε σας τους συγχωριανούς του ένα μεγάλο ιστορικό δεδομένο - . Υπήρξε και ο σωτήρας του χωριού και των κατοίκων του το 1912, συγκεκριμένα κατά την 16^η Νοέμβρίου 1912, κατά την περίοδο 8 Νοεμβρίου – 8 Δεκεμβρίου, «τα φόβια» όπως την ονόμασε ο θυμόσοφος λαός μας, όταν είχαν   εισβάλει,  τρέχοντας προς το κέντρο του χωριού, λεφούσι ολάκερο  250 οπλισμένοι βασιβουζούκοι αντάρτες Τούρκοι (εφημερίδα της εποχής στις 18/11/1912) για να βιαιοπραγήσουν, να βεβηλώσουν ιερά, να σκοτώσουν, να πυρπολήσουν όπως είχαν κάνει τότες στην Πέτρα, το Μεσότοπο, κ.αλ. Είχαν ήδη πυρπολήσει τον ανεμόμυλο έξω απ’ το χωριό, που βρισκόταν εκεί στην ομώνυμη σήμερα θέση. Τότε ενώ το λεφούσι αυτό έτρεχε στον κεντρικό δρόμο μας, βγήκε απ’ το σπίτι της «Φωτιάδαινας» και  μίλησε στους επικεφαλείς τους, με παρρησία και θάρρος, πράγμα που είχε το αποτέλεσμα  να δώσουν αυτοί διαταγή να γυρίσουν όλοι και να  φύγουν, χωρίς κανένα κακό να συμβεί στο χωριό ή σε κάτοικό του.

Ο Γιάννης, ήταν ο πρωτογιός απ’ τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας Βασιλείου Φωτιάδη. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Μυτιλήνη πήγε στην ημιαυτόνομη τότε Σάμο και φοίτησε στην εκεί ανωτάτου επιπέδου Εμπορική Σχολή. Με την απελευθέρωση μας το 1912, νέος γεμάτος φλόγα για τη λευτεριά αλλά και ζέση για την  υπεράσπιση της αγωνιζόμενης  πατρίδας, γύρισε  στα Τελώνια. Εκεί μαζί με τους άλλους συνομηλίκους του, στην πρώτη στράτευση που έκανε στο νησί μας η Πολιτεία στρατεύθηκε  και  πολέμησε επί δέκα ολόκληρα χρόνια, στα μέτωπα της Μακεδονίας,  και Μικράς Ασίας. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, γύρισε στο χωριό.               

Δεν άργησε να διαπιστώσει ότι ο τόπος του, τον είχε ανάγκη. Μέσα από τον Σύνδεσμο Εφέδρων πολεμιστών που δημιουργήθηκε και ο Γιάννης υπήρξε η καρδιά αυτού, άρχισε να αναδεικνύεται ως το κεντρικό πρόσωπο του Συνδέσμου, στη δράση και τις ενέργειες για το κοινό καλό, του χωριού. Στις τότε κοινοτικές εκλογές του 1923 ανεδείχθη πρόεδρος της κοινότητας Τελωνίων.

Τα Τελώνια, τότε είχαν 630 οικογένειες περίπου κατά πως μας πληροφορεί ο Οικονόμος Τάξης στο βιβλίο του «ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ»  του 1909,  δηλ. είχαν πληθυσμό 2.500 - 3.500 άτομα, λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι οι οικογένειες τότε ήταν πολυμελείς.

Η κατάσταση του χωριού που περιέλαβε ο Γιάννης, ήταν αυτή που περιγράφει  ο  πατέρας του Βασίλης με λυρισμό και σάτιρα στο ποίημα του, «Ωδή στα Κλεινά Τελώνια» του 1909,  απ΄το οποίο δανείζομαι τα σχετικώς αναφερόμενα και συγκεκριμένα τον πρώτο στοίχο του, όπου επί λέξει αναφέρει:

                               « Ακούστε τα χαρίσματα που έχουν τα Τελώνια

                                Οι δρόμοι των μυρίζουνε, μα όχι σαν κολώνια

                                οι κάτοικοι φορούν βρακιά, κάμποσοι παντελόνια

                                κασκέτα στα κεφάλια τους και μπόλιες σα σεντόνια

                                 κάμποσοι είναι έξυπνοι, αλλ’  έχει και κοθώνια 

                                 κι όλοι μαζί στην πρόοδο πηγαίνουν σαν χελώνια.»

Η σατιρικότητα των στοίχων αυτών περιγράφει γλαφυρά την πνευματική κατάσταση, την ως απόρροια  φυσικά της επικρατούσης αγραμματοσύνης και αμορφωσιάς. Αυτή που κατάφερε να εξαλείψει, τούτου αποδεικνυομένου εκ του ότι οι απόγονοι «των κάμποσων έξυπνων αλλά και των ‘‘κοθωνίων’’» κατά πως αναφέρονται στο στοίχο αυτό, έχουν προοδέψει στα γράμματα και στις επιστήμες και από το ’50 και μετά το χωριό μας έχει να επιδείξει πολλές εκατοντάδες επιστήμονες. Πέραν της καταστάσεως της  έχουσας σχέση με τις υποδομές του τριτοκοσμικού Τουρκοχωρίου Τελώνια (ως συμπέρασμα, εκ της κακοσμίας των δρόμων που σημαίνει έλλειψη υπονόμων, έλλειψη νερού, έλλειψη υποδομής και ίσως υπηρεσίας καθαριότητας, κ.αλ.), αυτό που εντυπωσιάζει είναι η καθυστέρηση, η έλλειψη προόδου, και η παντελής απουσία ανάπτυξης, για την οποία γράφει ότι προχωρούσε αργά, πολύ αργά, ως παραστατικά αναφέρει με «ρυθμούς χελώνας» και βέβαια εξ αυτού  η μιζέρια  που επικρατούσε μεταξύ των κατοίκων του. Ο Βασίλης Φωτιάδης, ήταν ο μόνος επιστήμονας του χωριού (όπως ξέρουμε απ’ την προφορική παράδοση αλλά και γραπτά κατά πως μαρτυρεί ο Οικονόμος Τάξης στο προαναφερθέν βιβλίο του, λέγοντας για την κωμόπολη Τελώνια μεταξύ των άλλων διαθέτει « … ως και επιστήμονα ιατρόν». Ο γιατρός Φωτιάδης,  είχε τη δυνατότητα με την κριτική ματιά του επιστήμονα, να κάνει τις σχετικές σκέψεις, αναλύσεις και εν τέλει διαπιστώσεις καταθέτοντας αυτό το άκρως οπισθοδρομικό « όλοι μαζί στην πρόοδο πηγαίνουν σαν χελώνια ».

Ευθύς ως έγινε κοινοτάρχης, ο Γιάννης Φωτιάδης, αυτό που έκρινε ότι έπρεπε άμεσα να γίνει στο χωριό, ήταν να αξιοποιηθούν οι όποιες διαθέσιμες εκτάσεις και έτσι να δημιουργηθεί αγροτικός κλήρος, για να βρουν εργασία οι όποιοι άνεργοι κάτοικοι που στο σύνολό τους ήταν αγρότες. Προς την κατεύθυνση αυτή στόχευσε και επέτυχε εκτάσεις πεδινές ελώδεις να καταστούν καλλιεργήσιμες, ή αργούσες κτηματικές εκτάσεις να αξιοποιηθούν. Ιδιαίτερη μέριμνά του υπήρξε το  να βρεθεί τρόπος να εξαλειφθεί η τοκογλυφία που μάστιζε τους παραγωγούς στην προσπάθειά τους να καλλιεργήσουν τα κτήματά τους, να θρέψουν τα κοπάδια τους και φυσικά να στηρίξουν τις οικογένειές τους.

Για το μεν πρώτο με τα απαιτούμενα εγγειοβελτιωτικά έργα δόθηκαν προς καλλιέργεια μεγάλων εκτάσεων όπως αυτά της περιοχής «Φλού» στον Κάμπο, πέραν του ότι απάλαξε τους Αντισσαίους από την ελονοσία. Για το δεύτερο στηριζόμενος σε σχετικό νομοθετικό έργο του εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου του 1917, πήρε τις μεγάλες περιουσίες, του από χρόνια σχολάζοντος μοναστηριού του Κρεωκόπου και τις μοίρασε σε ακτήμονες αγροτικές οικογένειες.

 Η μεγάλη του όμως κοινωνική παρέμβαση, από τους πρωτοπόρους του είδους στο νησί, ήταν η δημιουργία του Γεωργοκτηνοτροφικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού Τελωνίων, στη βάση της σχετικής κυβερνητικής αγροτικής μεταρρύθμισης  του Αλέξανδρου Παπαναστασίου περί ιδρύσεως Συνεταιρισμών και της Αγροτικής Τράπεζας.  Η δημιουργία του Συνεταιρισμού αυτού το 1927 απάλλαξε τους παραγωγούς από τη μάστιγα της τοκογλυφίας, αφού έτσι μπορούσαν τούτοι να προμηθεύονται από αυτόν λιπάσματα, φυτοφάρμακα, κτηνοτροφικές τροφές, κ.άλ. σε τιμές  κόστους του Συνεταιρισμού και μάλιστα με πίστωση. Η ολοκλήρωση του όλου έργου  «Συνεταιρισμός» επιτεύχθηκε  με την κατασκευή του εργοστασίου / ελαιοτριβείου που ολοκληρώθηκε το 1947. Με τούτο, αυτό που επιτεύχθηκε ήταν η παραγωγή λαδιού να βελτιωθεί σε σημείο που ενώ παλιά 8-12 οκάδες ελιές έδιναν μία οκά λαδιού τώρα στο εργοστάσιο του, τούτη ήταν της τάξεως των 4-6 οκάδων  μία οκά λαδιού. Ακόμη και η ποιότητα του παραγομένου λαδιού βελτιώθηκε. Έτσι έπαψε πιά στην πράξη το ως θέσφατο, λεγόμενο τότε, «οι τζμπανιάρικες οι Τελωνιάτσες  λιες, δεν λαδίζουν». Τούτα  δε όλα εκ του ότι το συνεταιριστικό εργοστάσιο διέθετε καινούργια μηχανήματα και ακόμη διότι εξέλειπε η προς ίδιο συμφέρον ανθρώπινη παρέμβαση, αφού η συνεταιριστική διαδικασία δεν παρείχε καμμία σχετική δυνατότητα για κάτι τέτοιο. Με το συνεταιριστικό αυτό εργοστάσιο οι ελαιοπαραγωγοί έγιναν πιά κύριοι στο ακέραιο της ελαιοπαραγωγής τους.  

Σε ότι αφορά τους κτηνοτρόφους εκτός των σε τιμές κόστους τροφών και άλλων σχετικών που τους προσέφερε ο συνεταιρισμός,  ένα βασικό ήταν το ότι έκανε την απαιτούμενη παρέμβαση στους τυροκόμους και επιτύγχανε με τις σχετικές διαπραγματεύσεις κατ’ έτος, τις κατά το δυνατόν καλύτερες τιμές γάλακτος. Η παρουσία του συνεταιρισμού έφερε γενικά στο χωριό πνοή οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας, πράγμα που φάνηκε απ’ τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων του, το φτιάξιμο κατοικιών,  την προίκιση θυγατέρων, σιρμαγιές αγοριών, σπουδές παιδιών, κ.άλ.

Βέβαια για να προχωρήσει στην υλοποίηση των πλάνων του για το συνεταιρισμό είχε να αντιπαρατεθεί με τον ίδιο του τον εαυτό αφού είχε αναστολές και δεσμεύσεις πολλών μορφών, οικογενειακών, οικονομικών, ηθικών, κ.λπ. Πάντως ως μου είχε καταθέσει στα τελευταία της ζωής του, τον Συνεταιρισμό τον θεωρούσε ως κορωνίδα των έργων του, αφού μ’ αυτόν «ο Αντισσαίος έπαψε να είναι ραγιάς και σκλάβος» ως μου έλεγε.   

Ο τιμώμενός μας, στην όλη θεώρηση του περί της υπάρξεως και μακροημερεύσεως του χωριού του με ένα  όνομα κακόηχο και απεχθές «Τελώνια», οι κάτοικοι του Τελωνιάτες  και αυτός πρόεδρος των Τελωνίων ως έγινε κατά την πρώτη τετραετία του ως κοινοτάρχης, η σκέψη του ήταν να βρει τον τρόπο και την ευκαιρία να απαλλαγεί το χωριό του απ’ το βδελυρό, αυτό όνομα.  Πράγματι την πρώτη χρονιά της δεύτερης του τετραετίας στηριζόμενος στην απόφαση του νομάρχη Λέσβου του 1927 «περί κυρώσεως του από 17-9-26 Ν.Δ. περί μετονομασίας συνοικισμών, πόλεων, ή κωμών του Νομού» ύστερα από την ομόφωνη απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου 58/24-1-2018,  υποβάλει το σχετικό αίτημα στο Νομάρχη Λέσβου τη 12-2-1928 περί  μετονομασίας της Κοινότητας Τελωνίων  σε Κοινότητα Αντίσσης. Γράφει δε συγκεκριμένα «Καίτοι αμφισβητείται η ακριβής τοποθεσία αυτής (Αρχαία Άντισσα) είναι αναμφισβήτητο ότι υπήρξε παράλιος πόλις κειμένη εντός των σημερινών διοικητικών ορίων της περιοχής Τελωνίων». Τούτη, σε προηγούμενη παράγραφο, την ταυτίζει με την παραλία των Λαψάρνων. Τελικά, η μετονομασία  δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ υπ’ αριθ. 156/Α/19-7-1928. Σε σχετικό με τη μετονομασία αυτή, άρθρο μου στην «ΗΧΩ της Άντισσας», το 2012, έγραφα το πώς την υποδέχθηκαν οι ως τότε Τελωνιάτες, όπως  μου τα είχε αφηγηθεί,  γέρων πιά τη δεκαετία του ’60, ο Γιάννης Φωτιάδης: «Όταν ήρθε το νέο της απόφασης της μετονομασίας, το τι έγινε στο χωριό δεν περιγράφεται. Ένας χαμός. Ο κόσμος βγήκε στο δρόμο. Οι καμπάνες χτυπούσαν αναστάσιμα και το βράδυ έγινε λαμπαδοφορία που όλο το χωριό φωτίστηκε από τους αυτοσχέδιους πυρσούς που κρατούσαν στα χέρια τους όλοι οι χωριανοί». Θυμούμαι ακόμη να μου λέει « τι τύχη να έχει ένα χωριό, με ένα όνομα που  και για την εκκλησία είναι απεχθές. Ενώ τώρα έχοντας ένα ιστορικό όνομα της  κλασσικής αρχαιότητας, Άντισσα, θα μακροημερεύσει όπως οι άλλες πόλεις/κράτη του νησιού μας,  Μυτιλήνη,  Μήθυμνα και  Ερεσός».

Η μεγάλη του αγάπη, ήταν προς την μόρφωση και τα γράμματα. Όταν δε έβλεπε παιδιά του χωριού μας να τελειώνουν γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι, καθηγητές, δάσκαλοι, κ.άλ. η καρδιά του ευφραινόταν, αφού όπως έλεγε τα  γράμματα ανοίγουν τα μάτια της ψυχής, απαλύνουν την καρδιά και πλαταίνουν τη σκέψη, κάνοντας τον άνθρωπο να  γίνεται πιο άνθρωπος.

Έτσι την τρίτη τετραετία του, που  υπουργός Παιδείας της τότε Κυβερνήσεως Βενιζέλου ήταν ο αείμνηστος Γέρος της Δημοκρατίας Γεώργιος Παπανδρέου με τον οποίο συνδεόταν με βαθειά φιλία αλλά και με κουμπαριά,   ευτύχησε  να γίνει στο χωριό μας το 1932 ένα από τα επτά ομοίου σχεδίου και κατασκευής του νησιού σχολεία (τα υπόλοιπα 6 στην πρωτεύουσα), το περιώνυμο ΤΕΡΠΑΝΔΡΕΙΟ δημοτικό μας σχολείο.  « Για πάντα πιά, να μπορούν τα μουρά μας να μαθαίνουν γράμματα» ήταν η επωδός του, κάθε φορά που αναφερόταν στο δημοτικό μας.

Οι μετά την ολοκλήρωση της τρίτης του τετραετίας το 1935, ανώμαλες καταστάσεις και γεγονότα (πολιτική αστάθεια, στρατιωτικά κινήματα,  δικτατορία του Μεταξά) είχαν το αποτέλεσμα ο Γιάννης Φωτιάδης να απομακρυνθεί από το πολιτικό προσκήνιο. Άφησε όμως πίσω του ατέλειωτη σειρά κρίκων στην αλυσίδα των έργων που προσέφερε στην Άντισσα, όπως το τεχνητό δάσος μας, ύδρευσης και αποχέτευσης έργα, την πρωτόλεια κατάσταση αυτής της όμορφης πλατείας μας που ολοκλήρωσε στη σημερινή της μορφή στην κατοχή το 1943-44 ο αείμνηστος Παύλος Χατζηγεωργίου, πληρώνοντας τους εκεί εργασθέντες σε είδος (σιτάρι , κριθάρι κ.λπ) κατά τη συγκέντρωση στην οποία αναφέρομαι πιο κάτω, ο δρόμος του Γαβαθά και πολλοί άλλοι σ’ όλο το χωριό και τις άλλες εξοχές. Αυτή όλη η θαυμαστή σειρά έργων μεταμόρφωσαν το υπανάπτυκτο Τουρκοχώρι Τελώνια στην σύγχρονη σήμερα Άντισσα η οποία συνεχώς βελτιώνεται έχοντας ως βάση ότι χάραξε ο Γιάννης Φωτιάδης προ εκατό περίπου χρόνων. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί εδώ ότι με δικές του ενέργειες, όταν Υπουργός Δημοσίων έργων ήταν ο Λέσβιος Βύρων Καραπαναγιώτης, καλός του φίλος, έγινε ο πρώτος  ασφαλτόδρομος στο νησί μας ο Αντίσσης – Ερεσού, που όπως μου έλεγε τον «κάναμε τότε με τους κασμάδες».  

Στην περίοδο της Κατοχής εντάχθηκε στις τάξεις του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου μαζί με πολλούς Αντισσαίους όπως αναφέρονται στο βιβλίο Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ των Κεμερλή-Πολυχρονιάδη, με εξ αυτών τους Ηλία Αποστόλα, Κώστα Ταβερνάρη, Αντώνη Αιγινίτη, γεωπόνο, ο οποίος υπηρετούσε στο χωριό μας. Μέσω της κεντρικής καθοδήγησης από τη Μυτιλήνη αναφορικά προς το επισιτιστικό πρόβλημα μετά τον τραγικό χειμώνα του ’41 που εκατοντάδες πέθαναν στη πρωτεύουσα του νησιού αλλά και σε διάφορα χωριά του από την πείνα, η οργάνωση στην Άντισσα με επικεφαλής της τον Γιάννη Φωτιάδη κατάφερε να περάσει το μήνυμα σ’ όλους τους Αντισσαίους, να καλλιεργήσουν  και την τελευταία σπιθαμή γης. Τούτο, έκανε η Άντισσα να μεταμορφωθεί σε σιτοβολώνα και με τη σχετική πολιτική που εφήρμοσε ο Φωτιάδης κατόρθωσε «φορολογώντας» τους παραγωγούς σε είδος (σιτάρι, κριθάρι, κουκιά, ρεβίθια κ.λπ.) να μπορέσει να κρατήσει όλο τον πληθυσμό του χωριού ζωντανό χωρίς ευτυχώς κανένα τραγικό θύμα της πείνας όπως σ’ άλλα μέρη του νησιού. Ακόμη πέραν της Αντίσσης και κάτοικοι άλλων χωριών και της Μυτιλήνης σώθηκαν γιατί μπόρεσαν να φθάσουν στην Άντισσα όπου τους περιέβαλαν με συμπόνια, αγάπη και ειδικότερα  τροφή. Τόση ήταν η αποτελεσματικότητα του προγράμματος αυτού των αγροτικών καλλιεργειών τότε  στο χωριό μας,  που όταν ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ το 1979 επ’ ευκαιρία της προσπάθειας μας να τιμηθεί ο Γιάννης Φωτιάδης με το στήσιμο της προτομής του στην Πλατεία του χωριού μας έγραψε σχετικά, και τόνιζε μεταξύ άλλων γι΄ αυτό ειδικά το θέμα « Η συμβολή του στις ανάγκες ολόκληρου του νησιού στην περίοδο της χιτλερικής κατοχής ήταν τεράστια γιατί ο Γιάννης Φωτιάδης οργάνωσε με ένα αξιοθαύμαστο τρόπο τις γεωργικές καλλιέργειες, έτσι που η Άντισσα την εποχή εκείνη να γίνει ο σιτοβολώνας της Λέσβου. Εκεί εύρισκαν καταφύγιο οι πεινασμένοι του νησιού και πολλοί ήταν εκείνοι  που κατέφυγαν με τη ψυχή στο στόμα και βρήκαν τροφή, αγάπη και εστία.» Έτσι ήταν  τα πράγματα, με αποτέλεσμα το χωριό μας να πάρει τότε το προσωνύμιο «Καναδάς».

Μετά την απελευθέρωση στις πρώτες Εθνικές εκλογές του 1946, συμμετείχε με το ψηφοδέλτιο του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος του Γεωργίου Παπανδρέου και εξελέγη βουλευτής Λέσβου. Η τραγική κατάσταση της χώρας εκ του σε εξέλιξη αδελφοκτόνου εμφυλίου με την ασταμάτητη αιμορραγία και της οικονομίας της, είχε ως αποτέλεσμα να μηδενιστούν οι δημόσιες δαπάνες για έργα ειρήνης και ανάπτυξης σ’ όλη την επικράτεια. Έτσι και ο Γιάννης Φωτιάδης δεν είχε την δυνατότητα  να προσφέρει στο χωριό μας και στο νησί μας αυτά που  σκεπτόταν αλλά και θα ήθελε να προσφέρει. Στις εκλογές του 1950 ως υποψήφιος της ΕΠΕΚ του Νικ. Πλαστήρα δεν εξελέγη βουλευτής. Υπολήφθηκε 15 ψήφων του Μίμη Γαληνού, ο οποίος από το χωριό μας σταυροδοτήθηκε με 650 σταυρούς ενώ ο Φωτιάδης πήρε απ’ το χωριό του, την Ερεσό, λιγότερους από δέκα. Έκτοτε δεν ανεμείχθη πια ενεργά στην πολιτική.

Κατά την διάρκεια της βουλευτικής του θητείας  1946-1950 νυμφεύθηκε την Ευτυχία Γούναρη,  τμηματάρχη του Υπουργείου Παιδείας, η οποία  υπήρξε δίπλα του  αγκωνάρι ριζιμιό τα δύσκολα τελευταία είκοσι και χρόνια της ζωής του. Το 1951, ευτύχησαν να αποκτήσουν τον μοναχογιό τους τον Βασίλη.  

Από το 1950 ως το θάνατό του το 1969, παρ’ όλο ότι ήταν αποστασιοποιημένος από την πολιτική, ασχολείτο όμως ενεργά με τα πράγματα του χωριού μας, σε στενή συνεργασία με του αδελφούς Χατζηγεωργίου (άλλοτε πολιτικούς του αντιπάλους) ειδικότερα σε ότι αφορά το Γυμνάσιο του χωριού μας ή τον παπά Μιχάλη σε ότι αφορά την Περιβολή, που όνειρό του ήταν να  καταστήσει την παραδείσια αυτή λαγκαδιά όπως την χαρακτήριζε, κέντρο όπου θα ερχόντουσαν για αυτοσυγκέντρωση, γαλήνη, αλλά και δημιουργία, άνθρωποι του πνεύματος και των γραμμάτων.

Η μακρόχρονη, ασταμάτητη, επίπονη και  επί τέλους καρποφόρα προσπάθειά του από της θεσπίσεως Γυμνασίου στο χωριό μας το 1954 στέφθηκε με επιτυχία το 1969, λίγους μήνες πρiν αφήσει το μάταιο τούτο κόσμο. Τον θυμούμαι όταν τον επισκέφθηκα λίγο προ του θανάτου του στην κλινική όπου νοσηλευόταν, με τι καμάρι και υπερηφάνεια  μου έδειχνε την απόφαση του Υπουργείου για το χτίσιμο του συγκροτήματός Γυμνασίου – Λυκείου μας, Αντίσσης. Τούτη η επιτυχία του, του απάλυνε τον πόνο από την μακρόχρονη αρρώστια του και του ατσάλωνε τη ψυχή να αντιμετωπίσει με παλικαριά το επερχόμενο μοιραίο. Το τελευταίο αυτό έργο του στη μεγάλη αλυσίδα των έργων του στην αγαπημένη του Άντισσα, το κύκνειο του άσμα  δεν έζησε να το δει πραγματούμενο και σε λειτουργία.

Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ το 1979 στο προαναφερθέν άρθρο του είχε γράψει για τον τιμώμενό μας, ότι ο Γιάννης Φωτιάδης, αυτός ο «φωτισμένος άνθρωπος» και «δυναμικός αγωνιστής θα μπορούσε να διακριθεί σε πανελλήνια κλίμακα αν οι δραστηριότητές του δεν περιοριζόταν στα στενά επαρχιακά πλαίσια.»

 Ο αείμνηστος Γιάννης Φωτιάδης, υπήρξε από την στόφα εκείνη των παλαιών πολιτικών που ενώ μπήκε στην πολιτική πλούσιος, έφυγε απ’ αυτήν πένης. Κατά πως κυριολεκτικά λέει ο θυμόσοφος λαός μας «πέθανε στη ψάθα», όπως ακριβώς το ίνδαλμά του και αρχηγός του, ο Νικόλαος Πλαστήρας.

Σε ότι με αφορά, κλείνοντας την ομιλία μου αυτή, λέω ότι  αισθάνομαι ιδιαίτερη ικανοποίηση, πέραν των οποιωνδήποτε άλλων λόγων, γιατί τήρησα την υπόσχεσή μου προς νεκρό, να ολοκληρώσω κατά πως γίνεται σήμερα αυτό που ξεκίνησα το 2008 και που ο τότε Δήμος Ερεσού-Αντίσσης ομόφωνα εξέδωσε την σχετική απόφαση, το 2010.

 Την υπόσχεσή μου αυτή έδωσα στον αξέχαστο μαθητή μου και γιο του τιμωμένου μας Γιάννη Φωτιάδη, το Βασίλη, ο οποίος έφυγε απ’ τη ζωή το 2015 με την πικρία ότι οι δύο δήμαρχοι Λέσβου, Δ.Βουνάτσος και Σπ. Γαληνός, δεν τίμησαν την προαναφερθείσα ομόφωνη απόφαση του π. Δήμου Ερεσού – Αντίσσης, αλλά ούτε  και εισάκουσαν/ανταποκρίθηκαν στις δικές του σχετικές προσωπικές παρεμβάσεις/παρακλήσεις. Σε αντίθεση προς τους προαναφερθέντες Δημάρχους Λέσβου, ο  Δήμαρχός του νέου Δήμου μας του Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος την τίμησε, πράγμα που ασφαλώς και τιμά τον ίδιο όπως και όλο το Δ.Σ. του Δήμου μας που ομόφωνα ψήφισε υπέρ αυτής, και έτσι σήμερα βρισκόμαστε στην ευτυχή φάση της  υλοποίησής της.

Για τούτο δε, εμείς, όλοι οι Αντισσαίοι τους ευχαριστούμε.

Ας είναι αιώνια η μνήμη του Γιάννη Φωτιάδη και το κλέος και η δόξα του ας υπάρξει παράδειγμα προς μίμηση στους επιγενόμενους, ες αεί.

Σας ευχαριστώ.

 Δρ. Τάκης Χαραλ. Ιορδάνης (Ph.D.)                                                      22.08.2021

 

(Κείμενό μου υποστηρικτικό της ομιλίας μου, κατά την εκδήλωση της ονοματοδοσίας της «οδού Γιάννη Φωτιάδη)