Τουριστικός πόλος ανάπτυξης της Άντισσας, η ΛΙΩΤΑ
Στις ανατολικές παρυφές του λόφου «Αμπαστός», απλώνεται αμφιθεατρικά η Λιώτα, οικισμός της Άντισσας, με μαγευτική θέα. Μπροστά της εκτείνεται ο λιώνας της Λυγερής, του Γαβαθά, του Κάμπου, οι ομώνυμες πεδιάδες και ακρογιαλιές, που τις χωρίζει το Ανεμοβούνι. Στο βάθος, ατέλειωτο το γοητευτικό γαλάζιο του Αιγαίου.
Στο μαγευτικό αυτό πίνακα, σαν μια ξεχωριστή πινελιά προβάλει στη θάλασσα το ασπρονήσι του Γαβαθά. Στο βάθος, απέναντι, εκτείνεται η Ανατολή, απ’το Μπαμπά ως πέρα στης Άσσου τα μέρη. Ο ανατολικός προσανατολισμός και η γειτνίαση της Λιώτας με τη θάλασσα κάνουν να έχει ολοχρονίς, κλίμα εξαιρετικό. Μέχρι το’70 ο οικισμός αυτός κατοικείτο από φίλεργους, οικονόμους, τίμιους οικογενειάρχες, αγρότες. Ως εκ του μικρού κλήρου τους, τούτοι ασχολούνταν στο να «ανασταίνουν» ελαιώνες, αντικαθιστώντας τους εκεί βαλανανιδώνες. Σήμερα, οι έτσι δημιουργηθέντες ελαιώνες, περιβάλλουν ολόγυρα τη Λιώτα. Κατά την τριακονταετία ’50-’80, όταν τα χωριά μας άδειασαν απ’τη μετανάστευση, πολλοί Λιωκιανοί μετανάστευσαν επίσης. Έτσι ο οικισμός άρχισε σιγά-σιγά να φυραίνει. Προ λίγων δεκαετιών ήρθαν ξένοι, κυρίως Γερμανοί. Τούτοι εκτιμούντες την ομορφιά του τοπίου και το υπέροχο του κλίμα άρχισαν να αγοράζουν παλιές κούλες και ντάμια, μετατρέποντάς τα σε μοντέρνα καταλύματα. Έτσι, 5-6 οικογένειες, κάθε χρόνο παραθερίζουν στις εκεί ιδιοκτησίες τους. Πληροφορούμαι ότι ένας νέος οικιστής, Γερμανός, πρόκειται να χτίσει σ’ένα μεγάλο οικόπεδο, τρία σπίτια πολυτελείας.
Παράλληλα, παλιών ιδιοκτητών τα παιδιά και εγγόνια, ανακαίνισαν τα κληρονομικά τους και έτσι η Λιώτα προοδευτικά μεταμορφώνεται σ’ένα ωραίο παραθεριστικό κέντρο.
Η ομορφιά της Λιώτας οδήγησε τον επενδυτή Joerg Drechsel, (έχει εκεί σπίτι πάνω από 30 χρόνια, όπου με τη γυναίκα του μένουν αρκετά κάθε χρόνο, και είναι πιά «πολιτογραφημένοι» Αντισσαίοι), να πραγματοποιεί μιά επένδυση 1.600.000 Ευρώ. Δημιουργεί ένα πεντάστερο κάμπινγκ, μ’όνομα «Glamourous camping», που σε λίγο ολοκληρώνεται, ικανό να φιλοξενεί ταυτόχρονα 50 το λιγότερο άτομα. Για την ευόδωση της προσπάθειας αυτής, συμβάλει σημαντικά ο πρόεδρος της Άντισσας, φίλος Κυρ.Καραμιχαήλ.
Στη Λιώτα, δεσπόζουσα θέση κατέχει το «τρίπτυχο» Παναγιά-Πλατεία-Πλάτανος.
Η εκκλησία της Παναγίας του 13ου(;) αιώνα, μαζί μ’εκείνες της Αγιάσου και Πέτρας, τον περασμένο αιώνα, ήταν ένα από τα τρία κύρια προσκυνήματα του νησιού μας. Ο λαός μας απέδωσε αυτό, με το δημοτικό δίστιχο:
«Ω Παναγιά Αγασιώτισσα κι ω Παναγιά π’ τη Λιώτα
κι ω Παναγιά μου Πετριανή και πιά να κράξω πρώτα.»
Στις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα, γιορτάζει η Παναγιά μας, και σχεδόν πάντα χοροστατεί ο Μητροπολίτης Μηθύμνης. Στην ευρύχωρη πλατεία που εκτείνεται μπροστά στην εκκλησία ανέκαθεν γίνονταν μεγάλο πανηγύρι. Προ μικρασιατικής καταστροφής, μου έλεγαν παλιοί, ότι η φήμη της Παναγιάς της Λιωκανής ήταν μεγάλη στα απέναντι παράλια και στη χάρη της ερχόντουσαν πολλοί απ’το Μπαμπά κι αλλού, με βάρκες και καΐκια.
Στην πλευρά της εκκλησιάς και απέναντι στον πλάτανο υπήρχαν τα «κελιά» που γέμιζαν με πανηγυριώτικα. Χαλκώματα, υφάσματα, πήλινα, κεντήματα, κεραμικά, είδη προικός, αγροτικών δουλειών (δρεπάνια, τσάπες, κασμάδες, σουγιάδες,κ.άλ), παιγχνίδια λογιών-λογιών και οι πανηγυριώτες, μυρμηγκιά πολύβουη, ψώνιζαν, παζαρεύοντας με τους πραματευτάδες. Η μουσική κομπανία κάτω απ’τον πλάτανο γέμιζε τον τόπο μελωδίες παίζοντας συρτά, καρσιλαμάδες, ζεϊμπέκικα, κ.άλ. Οι πανηγυριώτες καθόντουσαν, στα σ΄όλη την πλατεία απλωμένα τραπέζια, και οι σερβιτόροι έτρεχαν ασταμάτητα, κουβαλώντας κάθε λογής μεζέδες που μοσχοβολούσαν καθώς ψηνόντουσαν στα κάρβουνα. Τούτοι, βέβαια συνοδευόντουσαν μ’άλλα φαγώσιμα και μπόλικα πηνταρέλια ρακί. Τα γέλια κι οι φωνές ανάκατα με τις μουσικές και τα τραγούδια των μουσικών, άπλωναν την αίσθηση της χαράς και έδιναν παλμό στο κέφι και στο χορό απ’άκρη σ’άκρη της πλατείας.
Οι πανηγυριώτες από γύρω εξοχές (Άπαστρα, Κάμπο, Γαβαθά, Λάψαρνα) και χωριά (Βατούσα, Σκαλοχώρι, Χίδηρα,κ.λπ.) που ερχόντουσαν καβάλα στα ζώα τους, τα «παρκάριζαν» στα στενά του οικισμού, γεμίζοντάς τα.
Στο μέσο της πλατείας υπάρχει ο υπεραιωνόβιος πλάτανος. Στη ρίζα του είναι η δεξαμενή (καζανές) που απ’τη βρύση της τότε έτρεχε άφθονο γάργαρο νερό. Οι διψασμένοι, ξεδιψούσαν, χρησιμοποιώντας το καλογανωμένο τάσι της. Τα παλιά χρόνια, ο κάθε ξενιτεμένος ευχόταν να γυρίσει καζαντισμένος και να χορέψει στο πανηγύρι της Λιώτας πάνω στον καζανέ. Εκεί πάνω χορεύοντας, είχε τη δυνατότητα να επιδειχθεί ως παραλής γαμπρός, ρίχνοντας στη μουσική μπόλικη χαρτούρα.
Κατά τον Πάν.Φραγκέλλη, η «Λιώτα», ετυμολογικά προέρχεται απ’το ρήμα «λιέμαι ή λιώμι»=γυρίζω εδώ κι εκεί, περιπλανιέμαι. Στο βιβλίο του «Η ΑΝΤΙΣΣΑ» αφού κάνει ενδελεχέστατη σχετική ετυμολογική ανάλυση, καταλήγει στο συμπέρασμα «Το τοπωνύμιο λοιπόν Λιώτα ή Λυώτα είναι παρατσούκλι και δηλώνει τη δρομογυρίστρα».
Το ρήμα αυτό υπάρχει και σήμερα στη ντοπιολαλιά της Άντισσας. Συνηθέστερα, στην ερώτηση «Πού λιέσαι;».
Ο Περ.Χατζημιχαλάκης στα «ΑΝΤΙΣΣΙΩΤΙΚΑ» του στο λήμμα «λιόμι», γράφει: «…Κατά την παράδοση, η ονομασία της Εκκλησίας της Λιότας έμεινε από την πολύ παλιά εποχή που το νησί ήταν ακόμη ακατοίκητο και είχαν εξορίσει στον τόπο αυτό μία βασιλοπούλα που έπασχε από λέπρα. Η βασιλοπούλα πάντοτε κατά την παράδοση μη έχοντας τίποτε άλλο να κάνει λιόνταν (γυρνούσε άσκοπα σε όλη την περιοχή) και συχνά λουζόταν στο άφθονο νερό που έβγαινε εκεί από τη ρίζα του Πλατάνου. Κάποτε ήρθαν να της φέρουν τρόφιμα, την βρήκαν γιατρεμένη από τη λέπρα, την πήραν μαζί τους και την επέστρεψαν στον πατέρα της. Έγιναν γιορτές και πανηγύρια και επέστρεψαν και έχτισαν την εκκλησία (παραδόσεις μύθοι και θρύλοι). Τη βασιλοπούλα την έλεγαν Λυγερή. Για αυτό και η περιοχή κάτω από τη Λιότα λέγεται λυγερή».
Κατά την αναλυτική έρευνα του, ο Παν.Φραγκέλλης στο προαναφερθέν βιβλίο του, παραθέτει στοιχεία (όνομα Λυγερή, πράγματα σχετιζόμενα μ’αυτήν, λαϊκή παράδοση, δημοτικό τραγούδι, βυζαντινό νόμισμα 13ου-14ου αιώνα) και καταλήγει γράφοντας ότι ο μύθος αυτός στηρίζεται σε ιστορικά δεδομένα: «Λογικά λοιπόν η Λυγερή ήταν κόρη της Γιολάνδας Ειρήνης και του Ανδρόνικου Β! Παλαιολόγου και αδελφή του Μιχαήλ Θ! και του ιδρυτή της δυναστείας των Παλαιολόγων στην Μαρκιονία του Monfferrat (στην Ιταλία)».
Έτσι η Λιώτα, προικισμένη με, μαγευτική θέση, υγιεινό κλίμα, βυζαντινό προσκύνημα της Παναγίας, Ιστορία, της μέλλει να καταστεί πόλος τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της Άντισσας. Σ’αυτά προστίθενται ο σκιερός πλάτανος, η ταβέρνα δίπλα του, η δρομολογημένη ασφαλτόστρωση του δρόμου «Λιώτας-Λαψάρνων» και τώρα πια η ιδιαίτερη αναγνωρισιμότητα απ’το «Glamourous camping».
Φαίνεται ότι, ό,τι δεν κατάφεραν τουριστικά οι πολυμήκεις, όμορφες ακρογιαλιές και αμμουδιές, της Αγιά Βαρβάρας, Κάμπου, Γαβαθά και Λαψάρνων, θα το καταφέρει η Λιώτα.
Η Άντισσα, προσβλέπει πιά σ’αυτό, για την τουριστική της ανάπτυξη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου