Αιολίας λόγος/ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ άρθρο μου : Εκδήλωση στην ΕΕΛ, για τον ποιητή Νίκο Καββαδία , Φύση φιλελεύθερη, ασυμβίβαστη και δημοκρατική

 

σελ. 14                        ΔHMOKPATHΣ                             Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 2024

file:///C:/Users/user/Downloads/DHMOKRATHS%20MI%2020-2-24.pdf

Αιολίας λόγος

Εκδήλωση στην ΕΕΛ, για τον ποιητή Νίκο Καββαδία

 

 Φύση φιλελεύθερη, ασυμβίβαστη και δημοκρατική

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

 

Όταν η Εταιρεία Ελλήνων  Λογοτεχνών(ΕΕΛ) κάνει  εκδήλωση   για το μεγάλο μας ποιητή της θάλασσας τον Νίκο Καββαδία,  ως γεγονός,  είναι αξιοπρόσεκτο και ιδιαίτερα συγκινητικό.  Αυτό, γιατί έγινε μέλος της κατά τη διάρκεια της Γερμανοκατοχής, παρ’όλο ότι είχε ένα μόνο  ένα βιβλίο, το “Μαραμπού”, ως εκ της βαρύτητας του εν λόγω έργου, κατά παρέκκλιση  του κανόνα των απαιτουμένων τριών βιβλίων.  Ο ποιητής Ν.Καβαδιας, έλαβε μέρος στην Αντίσταση, στο ΕΑΜ και ευθύς μετά την απελευθέρωση έγινε επικεφαλής του ΕΑΜ Λογοτεχνών – Ποιητών. Τη θέση του αυτή παραχώρησε στον Νικηφόρο Βρεττάκο, εν όψει  μπάρκου του, σε φορτηγό καράβι, το Φθινόπωρο του 1945.

Όπως ακούστηκε κατά την πρόσφατη εκδήλωση,  07/02/2023, η ΕΕΛ  δείχνοντας την τεράστια εκτίμηση της στον μεγάλο αυτόν ποιητή μας, τον  έχει τιμήσει επανειλημμένως  σε αντίστοιχες εκδηλώσεις.

 Ακόμη, όταν της εκδήλωσης αυτής κύριος ομιλητής είναι  Λέσβιος, τότε για μας τους συμπατριώτες του η εκδήλωση αυτή γίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. 

Τούτη, πραγματοποιήθηκε επ’ευκαιρία της δεύτερης βελτιωμένης εκδόσεως του βιβλίου  του ποιητή της Λέσβου, Δημήτρη Νικορέτζου, “ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ  ΑΜΑΡΤΩΛΟΣ”, που εκδόθηκε για πρώτη φορά, το 2001. Το ακροατήριο πυκνό,  κατά κύριο λόγο   ναυτικοί, απόμαχοι, παλιοί συνεργάτες του, συμπατριώτες του Κεφαλλήνες,  μέλη της ΕΕΛ και άνθρωποι των γραμμάτων που συνεργάστηκαν κατά καιρούς μαζί του και Λέσβιοι.

Χαιρετισμό απηύθυναν πολλοί, με πρώτο τον Πρόεδρο της ΕΕΛ κ.Κώστα Καρούσο. Ακολούθησαν,  εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας, λογοτέχνες, πρώην ναυτεργάτης, συγγενικό του πρόσωπο ως και η Γεν.Γραμματέας του Συλλόγου Πυλαρεών Κεφαλληνιάς, των συγχωριανών του. Ποιήματα του, διάβασαν λογοτέχνες της ΕΕΛ. Ακόμη υπήρξε και μουσική απόδοση ενός αριθμού των μελοποιημένων ποιημάτων του, παίζοντας  πιάνο ο Αντιπρόεδρος της ΕΕΛ  κ.Γ.Μαρινάκη. Ομίλησαν τέλος άνθρωποι που τον έζησαν, λέγοντας ανέκδοτες λεπτομέρειες για τον τιμώμενο, τη ζωή του και τον ίδιο, ως άνθρωπο.

Ο Καββαδίας, φύση φιλελεύθερη, ασυμβίβαστη και δημοκρατική  δεν μπορούσε να δεχθεί τις αστικές διαδικασίες και πρακτικές.  Ακούστηκε ένα ανέκδοτο σχετικό με την απάντηση του, σε διαδικασία εξετάσεων για καπετάνιος. Τότε, αρχηγός του Λιμενικού, ήταν κάποιος  Καββαδίας.  Για προφανείς λόγους, οι της επιτροπής τον  ρώτησαν κάποια στιγμή “τι τον έχετε τον κ.Καββαδία;”  Η απάντησή του άμεση και κοφτή “τον έχω χ@σμ@ν@”. Βέβαια, μετά απ’αυτή την απάντησή, ο ποιητής ποτέ δεν πέρασε τις εξετάσεις  κι έτσι μια ζωή έμεινε ασυρματιστής. 

Το ποιητικό κατεπίστευμα του τιμωμένου, είναι ένα έργο που θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι απόλυτα βιωματικό. Γιατί περιγράφει αυτά που έζησε ναυτόπαις απ’τα 18χρονά του στη θάλασσα, ο  μαρκόνης Καββαδίας. «Στη γέφυρα του Αδάμ της νότιας Κίνας»,  «στα λιμάνια – Gabes, Porto Pegassu κ.άλ)», «στην αποπνικτική μαύρη παλίρροια το διαβόητο κουροσίβο», σε χώρες εξωτικές -Μπραζίλι, Περού, Αφρική, κ.αλ.-, πάνω στην λαμαρίνα, στις μπουκαπόρτες, τα αμπάρια, τις γέφυρες των βαποριών και στις τιμονιέρες. Μιλά ακόμη, για “παιγνίδια ναυτικά”, για γοργόνες, καρχαρίες, σκυλόψαρα, γλάρους κ.άλ., για τραμουντάνες και τυφώνες, για μπάρκα και φορτία, για το “άγριο κύμα”, για  “τo  άστρο του Βοριά”,  αλλά και “ τα άστρα του Νοτιά”.Για όλα αυτά που άκουσε, έπιασε, μυρίστηκε, γεύθηκε  και τέλος είδε, τα οποία αποτέλεσαν τους πυρήνες των  ιδεών του ποιητή και τα εξέφρασε  με  γλώσσα ποιητική.  

Ο Δημ. Νικορέτζος,  που είχε την ευτυχία να τον συναντήσει όταν ήταν νεαρός, αφού διεξοδικά αναφέρθηκε στα της ζωής του Νικ.Καββαδία επικεντρώθηκε όπως ήταν φυσικό ως κριτικός  ποιήσεως που είναι, στο ποιητικό έργο του τιμωμένου. Τούτο  απαρτίζεται από τρεις συλλογές. Η πρώτη “Μαραμπού” που εκδόθηκε το 1933, η δεύτερη “Πούσι” το 1947 και τρίτη “Τραβέρσο” που εκδόθηκε λίγους μήνες μετά τον θάνατό του το 1975. Αυτό που τόνισε, είναι ότι  ο ποιητής  έχει γίνει διάσημος με τα  ολιγότερα κατ’αριθμό ποιήματα, γύρω στα πενήντα, πολύ πολύ λιγότερα κι απ’αυτά(155 κατ’αριθμό), του  ολιγόγραφου μεγάλου Αλεξανδρινού  ποιητή μας, Κωνσταντίνου Καβάφη.

Συνεχίζοντας, ο Δ.Νικορέτζος, μεταξύ άλλων είπε: «οι στίχοι του Καββαδία εξέφρασαν ένα συναίσθημα βαθιά ριζωμένο στην ψυχή του Έλληνα,  της   αγάπης του  για τη θάλασσα.  Όσο κι αν οι μόδες αλλάζουνε, ο Καββαδίας δεν θα πάψει να είναι επίκαιρος περνώντας πάνω απ τις συμπληγάδες του χρόνου, συνεχίζοντας πάντα την αιώνια ρότα του.

Πολλά υπήρξαν τα επιχειρήματα που διαπιστώθηκαν για να ερμηνευτεί αυτή η διαρκής επικαιρότητα του Καββαδία ενός μεταφυσικού του υγρού στοιχείου που - παρά τις νεωτερικές σειρήνες-  δεν χειραφετήθηκε από την κλασική  ποιητική γραφή, που στάθηκε η θερμοκοιτίδα της δημιουργίας και της ανάδειξης της.

Σαν τσαμαδούρα που στέκι στα ανοιχτά, προσμένοντας να ξαποστάσουν πάνω της σκαριά που ταλαιπώρησε η αλμύρα, έτσι και ο Καββαδίας αυτός ο αιώνιος ταξιδευτής, φιλοδοξεί να κρατήσει συντροφιά σε όσους οραματίστηκαν μπάρκα στις μακρινές θάλασσες του ονείρου αλλά και ταξίδια στα μεγάλα πελάγη της ζωής με τα σαράκια της και τους καημούς της».

Όλοι οι Έλληνες, που το αίμα μας είναι ανακατεμένο με την αρμύρα της θάλασσας, οτιδήποτε αναφέρεται σ’αυτή, μας γοητεύει. Έτσι αυτός είναι ο λόγος που ο Καββαδίας, ως μεγάλος παραμυθάς μας, με τα ποιήματά των θαλασσινών του βιωμάτων και εμπειριών του, στα διάφορα μπάρκα του και πλεούμενα,  στο άκουσμά τους, μας  γοητεύει και μας μαγεύει.

Επειδή δε, ως λαός δεν είμαστε του “διαβάσματος”, μας πάει καλύτερα να ακούμε ένα ποίημα, παρά να ανοίγουμε ένα βιβλίο και να το διαβάζουμε. Περισσότερο, όταν το άκουσμα του γίνεται υπό μορφή άσματος μελοποιημένου. Τούτο το είδαμε σε ποιήματα μελοποιημένα, από μεγάλους μουσικοσυνθέτες και τραγουδισμένα από μεγάλους καλλιτέχνες  να μαγνητίζουν το λαό μας, κάνοντας τα  τελικά κτήμα του, καταγράφοντάς τα στην καρδιά και στο νου του. Όταν ποιήματα του Σεφέρη, του Ρίτσου, του Ελύτη κ.αλ. μπήκαν στις παρτιτούρες του μεγάλου Θεοδωράκη και αποδόθηκαν απ’τον Μπιθικώτση κι άλλους μεγάλους καλλιτέχνες, τότε αυτά τραγουδήθηκαν  απ’όλους τους Έλληνες τους εδώ, αλλά και της διασποράς. Έτσι τα ποιήματα αυτά των μεγάλων ποιητών μας, έγιναν κτήμα όλου του λαού μας.

Για τα ποιήματα του Καββαδία η μελοποίησή τους έγινε από επίσης μεγάλους  μουσικοσυνθέτες όπως ο Γιάννης Σπανός, η Μαρίζα Κωχ, ο Λάκης Παπαδόπουλος και κυρίως ο Θάνος Μικρούτσικος. Τα  μελοποιημένα ποιήματα του Καββαδία τα τραγούδησαν μεγάλοι τραγουδιστές όπως η Μαρίζα Κωχ, ο Θηβαίος,  Κούτρας, Νταλάρας κ.άλ. Το “φάτα μοργάνα”, το “kuro sivo”, το “πούσι”, “ο λύχνος του Αλαδίνου” ο “Σταυρός του Νότου” και τόσα άλλα του, που τραγουδήθηκαν και τραγουδιούνται εδώ και μισό αιώνα, φτάνοντας στα χείλη πολλών, μικρών και μεγάλων, έτσι μαθεύτηκαν σ’όλη την Ελλάδα. Αγαπήθηκαν απ’όλους μας.

Άξιο λόγου, τέλος, είναι να αναφερθεί ότι απ’τα πενήντα περίπου ποιήματα του Νίκου Καββαδία, έχουν μελοποιηθεί περίπου τα σαράντα.     

Έτσι αυτά όλα έκαναν, ο θαλασσόλυκος Καββαδίας, να λογίζεται ως ένας εκ των μεγάλων ποιητών της χώρας μας.

Ο Δημοκράτης πρόσθεσε στο κείμενό μου ένα σκίτσο του Νίκου Καββαδία που στο βάθος είχε το:

<< Κι εγώ, που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ

σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες,

θα ’χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ

και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες>>.