«Βάστρια», τελικά, του νησιού μας η Κερκόπορτα; Άρθρο μου στην Αιολίας λόγος/ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

 σελ.16                 ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ                    Σαββατοκύριακο  4 Οκτωβρίου 2025                          

Αιολίας λόγος

              «Βάστρια», τελικά, του νησιού μας η Κερκόπορτα;

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Τους τελευταίους δυο τρεις μήνες έντονη υπήρξε η κινητικότητα εν αναφορά προς το ΚΥΤ Βάστρια, τόσο σε θέματα που αφορούν τα εκεί εκτελούμενα έργα, όσο και την παρουσία και εμπλοκή φορέων (ΔΕΔΔΗΕ, Δήμοι, ΔΕΥΑΛ) με κορύφωση την επίσκεψη στο νησί  του τελευταίου Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου  Πλεύρη. Η κατηγορηματική του δήλωση ότι στη Λέσβο θα υπάρξει μόνο ένα ΚΥΤ κι όχι δύο, όπως μας είχε πει προ μηνών ο προκάτοχός του Παναγιωτόπουλος, ασφαλώς και δίνει την ερμηνεία, ότι αυτό θα είναι το της Βάστριας, το οποίο οσονούπω ολοκληρώνεται. Τούτο, δεδομένου ότι το ΚΥΤ Καρά Τεπέ είναι προσωρινό  και ως τέτοιο θα κλείσει.   

 Το νέο αυτό ΚΥΤ, κατασκευάστηκε σε χρόνο ρεκόρ (άρχισε το  2021), σε έκταση ~250 στρεμμάτων μέσα στο παρθένο πευκοδάσος μας στην θέση Βάστρια (Πλάτη) στα σύνορα των δύο Δήμων του νησιού. Κτίστηκε σε χώρο όπου δεν υπήρχε καμία υποδομή, απ’το μηδέν, με εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα λειτουργήσει για να «φιλοξενήσει»  5.000 άτομα (10.000 σε δεύτερη φάση).  Αυτά τα άτομα, κατά τεκμήριο μωαμεθανοί, θα είναι απ’αυτούς που δεν τους χορηγήθηκε  Άσυλο, κάπου στην Ε.Ε. Τούτο σ’εφαρμογή των της συνθήκης “ΔΟΥΒΛΙΝΟ ΙΙ” όρων, όπου επιστρέφουν στη χώρα της πρώτης εισόδου τους. Δυστυχώς απ’το 2014 ως σήμερα έχουν εισέλθει (πιο σωστά εισβάλλει) στο νησί μας εκατομμύρια παράνομοι μετανάστες.

Κατά το εκ της αρχαία γραμματείας «ουδέν εκ του μη όντος γίγνεσθαι...», ας δούμε πώς και γιατί δημιουργήθηκε η «Βάστρια».  Οι πληροφορίες που προφανώς έφθαναν στις Βρυξέλλες ήταν ότι κάποια στιγμή θα άρχιζαν οι πεινασμένοι του Κόσμου να εισβάλλουν στην Ευρώπη. Τότε σκέφθηκαν και δημιούργησαν τη συνθήκη “ΔΟΥΒΛΙΝΟ ΙΙ” που θα ρύθμιζε τα σχετικά προβλήματα. Τούτο, το 2003. Δεν άργησε πολύ  και σε δέκα περίπου χρόνια η πλημμυρίδα των παράνομων μεταναστών άρχισε να κατακλύζει τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και κυρίως τη χώρα μας. Η όποια αντιμετώπιση του φαινομένου στην αρχή εκ των ενόντων, δημιούργησε την ανάγκη να κατασκευαστούν Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στα πρώτης γραμμής νησιά μας (Σάμος, Χίος και Λέσβος). Έτσι για το νησί μας προκειμένου να  ικανοποιηθεί η ανάγκη αυτή, η Ε.Ε. χρηματοδότησε το ΚΥΤ Βάστρια.  Ας δούμε σε πια πλαίσια έγινε αυτή η χρηματοδότηση.       

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως γνωρίζουμε, χρηματοδοτεί διάφορα αναπτυξιακά έργα στη χώρα μέσω  προγραμμάτων (ΜΟΠ, ΚΠΣ 1,2,3 , ΕΣΠΑ 2007-2013, 14-20, 21-27) από το 1985. Δηλαδή εδώ και σαράντα χρόνια για την ανάπτυξη  και  την άνοδο της στα ευρωπαϊκά οικονομικο-κοινωνικά επίπεδα εκτελέστηκαν και εκτελούνται ακόμα μέσω αυτών πλείστα όσα έργα ανά την Επικράτεια.  Προκειμένου ένα συγκεκριμένο έργο να ενταχθεί σ’αυτά τα προγράμματα, πρέπει να είναι  ως λέγεται “ώριμο” με πλήρως τεκμηριωμένη κοινωνικο-οικονομική σκοπιμότητα, να έχει πλήρεις τις μελέτες,  χωροθέτησης, τοπογραφικές, στατικής, περιβαλλοντικές κ.άλ. για την  κατασκευή του και βέβαια ατέλειωτες προσπάθειες και αγώνες για την υπερπήδηση  γραφειοκρατικών αδρανειών. Έτσι πολλές φορές για να καταστεί ένα έργο “ώριμο” περνάνε δέκα ή και περισσότερα χρόνια από την ανάθεση των μελετών μέχρι την  έναρξη των εργασιών κατασκευής του. Ως παράδειγμα απ’το νησί μας  για τέτοια έργα,  χρειάστηκαν δέκα χρόνια για τον «οδικό άξονα Καλλονής - Σιγρίου» (2003-2013) και περί τα  είκοσι για το «Λιμάνι  Σιγρίου» (1997-2016).  

Για την κατασκευή του ΚΥΤ στην  Βάστρια, δεν χρειάστηκε να καταστεί “ώριμο” ως τα προαναφερθέντα για να ανοίξει  η Ε.Ε. τον Πακτωλό της χρηματοδότησής του. Για τα προαναφερθέντα έργα τα χρηματοδοτηθέντα ποσά ήταν ~60.000.000 Ευρώ για τον «Καλλονης–Σιγρίου» και ~18.000.000 Ευρώ για το «Λιμάνι Σιγρίου». Για την Βάστρια τα ποσά είναι πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρώ. Τούτο μπορεί εύκολα να εκτιμηθεί, λαμβάνοντας υπ’όψη ότι για να στεγάσει 5.000 άτομα σε πρώτη φάση (10.000 σε δεύτερη) χρειάζονται περί της 1.700 έως 2.000 κατοικίες. Αν για κάθε μία, με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις, χρειάζονται 100.000 Ευρώ, προκύπτουν τα προαναφερθέντα. Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι δαπάνες για την κατασκευή υποδομών,  ως πλατείες και δρόμοι εντός της δομής, καταστήματα κοινής ωφελείας (τράπεζες, εταιρειών ενέργειας, τηλεπικοινωνίας, πρακτορεία κ.άλ), δικτύων ύδρευσης. ηλεκτρισμού και αποχέτευσης. Έτσι   αυτά όλα συμποσούνται σε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρώ. Και τα χρήματα αυτά ήρθαν στο νησί, χωρίς «να ιδρώσουμε τη φανέλα μας».  

Για να ξεκινήσει αυτό, το για τα δεδομένα του νησιού μας φαραωνικό έργο, το μόνο που τους χρειαζόταν ήταν μια απόφαση που θα κατεδείκνυε  την κοινωνική αποδοχή. Και πράγματι αυτή η απόφαση  ζητήθηκε απ’την Κυβέρνηση να παρθεί απ’το Δήμο Μυτιλήνης. Τούτη πράγματι πάρθηκε απ’το Δ.Σ. του Δήμου  επί Δημαρχίας Κύτελη με ισοψηφία 12/12, η οποία πέρασε  με την  ψήφο του Προέδρου του Δ.Σ. που εκλαμβάνεται διπλή. Έτσι προέκυψε η κατ’ επίφαση κοινωνική συναίνεση, τάχα του Λεσβιακού λαού. Η κουτσή αυτή απόφαση ήταν αρκετή στον τότε Υπουργό Μετανάστευσης Μυταράκη να ικανοποιήσει την σχετική απαίτηση των Βρυξελλών. Έτσι αυτό που δεν κατάφερε ο Υπουργός στην εκλογική του περιφέρεια, τη Χίο (με τους αγώνες των κατοίκων της και μπράβο τους, δεν τους «φύτεψαν» τελικά μια δομή αντίστοιχη της Βάστριας) το κατάφερε στο νησί μας.   

Το έργο εκτελεί ο εθνικός μας εργολάβος η ΤΕΡΝΑ. Μέσα σε τέσσερα χρόνια τα δομικά έργα έχουν μάλλον ολοκληρωθεί και βρισκόμαστε στη φάση της ηλεκτροδότησης και υδροδότησης του.

Για το πρώτο, παρατηρήθηκαν παρεμβάσεις από το ΔΕΔΔΗΕ για τα απαιτούμενα έργα δικτύωσης, πράγμα  που δημιούργησε ερωτήσεις ως προς τη νομιμότητα της σχετικής αδείας. Δεν είχε ξεκαθαριστεί το αν αυτή δόθηκε από την Τ.Α. ή κάποια άλλη αρχή. Γι’αυτό τον λόγο η αντιπολίτευση του Δήμου Δυτικής Λέσβου, σε συνεδρίαση του Δ.Σ. τον περασμένο Ιούλιο, υπέβαλε προς τον Δήμαρχο την ερώτηση: << Αν δόθηκε άδεια εργασιών στην ΔΕΔΔΗΕ,... για να μεταφέρει ρεύμα στην υπό δημιουργία δομή (Βάστρια)>>.

Σε ότι αφορά την ύδρευση το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ, δεδομένου του ότι απ’την Άνοιξη  το νησί έχει κηρυχτεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας. Το Υπουργείο σχεδίαζε τούτο να λυθεί με αφαλάτωση. Αρχικά η ΔΕΥΑΛ είχε λάβει τη σχετική απόφαση. Μετά, αυτή ανακλήθηκε απ’το νέο ΔΣ. Έτσι η λύση που φαίνεται ότι τώρα υπάρχει, είναι νερό να μεταφέρουν υδροφόρες.

Με δεδομένο τα προαναφερθέντα, είναι πρόδηλο ότι η Ε.Ε. κάποια στιγμή θα διεκδικήσει, για να μη λεχθεί ότι θα απαιτήσει, να αρχίσει να αποδίδει, η πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρώ αυτή επένδυσή της, τα κατ’ αυτούς στοχευόμενα. Δηλ. να αρχίσει να λειτουργεί η Βάστρια, κατά το σκοπό, της απ’αυτούς δημιουργίας της. Αν μέχρι τότε στην εξουσία βρίσκεται ο νυν Περιφερειάρχης μας, εμείς οι  Λέσβιοι μπορούμε να  έχουμε την ελπίδα ότι τούτο δεν θα πραγματοποιηθεί. Αν όμως στις επόμενες εκλογές υπάρξει αλλαγή (μη ξεχνούμε ότι μεθοδεύεται απ’την Κυβέρνηση η εκλογή Περιφερειάρχη να γίνεται απ’την πρώτη Κυριακή) τότε είναι πλέον ή βέβαιο, ότι η Κερκόπορτα  που λέγεται «Βάστρια», θα ανοίξει.