Άρθρο μου στην Αιολίας λόγος / ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ: Στη «Λεσβιακή Φάλαγγα», συμμετείχαν και τρεις Σκαλοχωρίτες.

 

σελ. 16                         ΔHMOKPATHΣ                  Σαββατοκύριακο 2 Δεκεμβρίου 2023

Αιολίας λόγος

Στη «Λεσβιακή Φάλαγγα», συμμετείχαν και τρεις Σκαλοχωρίτες.

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Όντας ο εκ μητρός παππούς μου, Γεώργιος Χριστοδ. Μουτάφης, Σκαλοχωρίτης, κατά το ένα τέταρτο, είμαι κι εγώ Σκαλοχωρίτης. Με το Σκαλοχώρι συνδέομαι εξ απαλών ονύχων, από τότε την δεκαετία του ’40-’50, που ο παππούς και η γιαγιά με παίρνανε μικρό παιδί τα καλοκαίρια στις εξοχές τους, Μπαλήνη και Μπαλούτσο. Εκεί απέκτησα φίλους καλούς και μάλιστα δια βίου, που τους τιμώ και με  τιμούν ως σήμερα. Οτιδήποτε αφορά στο δεύτερο χωριό μου, Σκαλοχώρι, με ενδιαφέρει και  προσπαθώ στο μέτρο του δυνατού, να συμβάλλω για το καλό του. Ακόμη και ως μέλος του Συλλόγου Σκαλοχωριτών στην Αθήνα, προσπαθώ να προσφέρω, αντίστοιχα. Τελευταία «προσφορά» μου, θα  είναι ο πανηγυρικός της ημέρας για τα ελευθέρια του χωριού μας, την Κυριακή 10 τ.μ. Κάθε χρόνο, εμείς οι Σκαλοχωρίτες,  εορτάζουμε την ημέρα της απελευθέρωσης μας, 9/12/1912, (την επομένη της νικηφόρας μάχης του Κλαπάδου). Κατά το, απ’το Σύλλογο μας εκδοθέν,  ημερολόγιο του ΜπάρμπαΑνέστη Θεοδοσίου: «Μετά την πτώσειν του Όρος Κλαπάδου έρχεται πλέον και η ελευθερία Σκαλοχωρίου τη εννάτη 10βρίου 1912 ημέρα Κυριακή, μετά την θείαν λειτουργία, εφάνησαν πρόσκοποι Αντάρτοι  κατά πρώτον …». (αντέγραψα, όπως το έχει γράψει).

Η νικηφόρα μάχη  στο «Όρος Κλαπάδου», ολοκλήρωσε την απελευθέρωση της Λέσβου, μια και  ο Ναύαρχος Κουντουριώτης  την 8^η Νοεμβρίου είχε  ελευθερώσει  μόνο την πρωτεύουσα, Μυτιλήνη, και τη Νότιο Λέσβο. Τον χώρο του νησιού μας που ήταν ακόμα σκλάβος, τον  οριοθετεί  ο ΜπάρμπαΑνέστης,  γράφοντας: «…Από Τσαμλίκειο μέχρι Σιγρίου ακόμη υπό τουρκεικής φρουράς. Έχουσα ος μεγάλη αμύνην το όρος του Κλαπάδου, το ονομαζόμενο Σκοτινόν Όρος».  

Αυτή η «μεγάλη άμυνα» στον Κλαπάδο, όπου είχαν ταμπουρωθεί πάνω από 2.000 Τούρκοι, εκμηδενίστηκε απ’το Στρατό Ξηράς και το Ναυτικό μας, που έβαλε κατά  του Κλαπάδου απ’τη θάλασσα της Πέτρας.  Στο Στρατό Ξηράς είχε υπαχθεί και ο Λόχος Λεσβίων εθελοντών εξ Αμερικής, ο ονομασθείς «Λεσβιακή Φάλαγγα».

Για αυτήν, τηλεγράφημα στην Herald των ΗΠΑ αναφέρει: «Στους Έλληνες εθελοντές από την Αμερική  δόθηκε η τιμητική θέση στην πρώτη γραμμή των Ελληνικών δυνάμεων που καταδιώκουν τους Τούρκους στο εσωτερικό της Μυτιλήνης. Αυτοί οι εθελοντές που αριθμούνται σε 210, έλαβαν τον τίτλο “Λεσβιακή Φάλαγγα”». Συμμετείχε δε αυτή, στην απελευθέρωση  Παμφύλων,  Θερμής, και Καλλονής, πριν ενταχθεί  στην  αριστερή φάλαγγα του στρατού που έλαβε μέρος στη μάχη δυτικά της Μονής Λειμώνος προς την  Οξειά Πέτρα.       

Στην Ελλάδα το πνεύμα του εθελοντισμού προϋπήρχε απ’την αρχαιότητα. Τούτο, με τη θέσπιση του θεσμού των αμφικτιονιών. Για μας τους  Έλληνες, από τότε που βρεθήκαμε σ’αυτό το σταυροδρόμι των τριών Ηπείρων, υπερασπιζόμενοι με την ζωή μας ακόμα, τη στενή λωρίδα της γενέθλιας μας γης,  αποτελεί τιμή και δόξα, σ’όσους η Πατρίδα καλεί στα όπλα στην περίπτωση πολεμικού κινδύνου. Μεγαλύτερη  βέβαια, είναι για εκείνους, που αν και  μη οφείλοντες, κατατάσσονται ως εθελοντές. Εθελοντές είναι αυτοί που συνειδητά κατατάσσονται στο στρατό και  πολεμούν για την πατρίδα, διακινδυνεύοντες την ίδια τη ζωή τους. Αυτοί είναι, είτε μικρότεροι της κατά νόμο οριζομένης για στράτευσή ηλικίας, είτε ομοεθνείς υπήκοοι άλλου κράτους (ως Έλληνες της Δωδεκανήσου, ή της Κύπρου στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο) ή ακόμη περισσότερο μετανάστες σε ξένες χώρες. Στην τελευταία περίπτωση ανήκουν οι κατά τους Βαλκανικούς πολέμους Έλληνες της Αμερικής, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση, αυτή των Λεσβίων της  «Λεσβιακής Φάλαγγας».  

Για τη Λεσβιακή Φάλαγγα έχει χυθεί πολύ μελάνι είτε στην Αμερική, έχοντας  αποσπάσει την προσοχή,  συμπάθεια και συμπαράσταση του Αμερικανικού λαού, είτε εδώ στην Ελλάδα και ως ήταν φυσικό εδώ στο νησί μας, όπου τιμήθηκε, διαχρονικά,  όπως της έπρεπε. Πλείστες όσες εφημερίδες, περιοδικά, άλλα έντυπα έγραψαν γι’ αυτή, κάνοντας να αποσπάσουν τα μέλη της, το θαυμασμό, εκτίμηση και την αγάπη των Παν-Ελλήνων. Τη Λεσβιακή Φάλαγγα αποτέλεσαν 210 συμπατριώτες μας, που θυσιάζοντες την καλή σειρά τους, τις κερδοφόρες επιχειρήσεις τους κι ακόμη το ελπιδοφόρο μέλλον τους στην δεύτερη τους πατρίδα, ήρθαν εθελοντικά  να πολεμήσουν για  να  απελευθερώσουν την γενέτειρά τους απ’την μαύρη,  450χρονη τουρκική σκλαβιά. Για τη θυσία αυτή,  ξεχείλιζε στα στήθη των άλκιμων τούτων νέων  μεταναστών, η προς την πατρίδα  αγάπη, η αφοσίωση, το πάθος, η ορμή, το νεανικό σφρίγος. Δηλονότι, ο πατριωτισμός. Προς αποφυγή επιβάρυνσης οικονομικά της πατρίδας, έστω κατά  μία δραχμή, ήρθαν με εξοπλισμό, στολές, πολεμικά απάρτια, όλα πληρωμένα εξ ιδίων. Όλα τούτα έκαναν το εθελοντικό αυτό σώμα να γίνει αποδεκτό απ’την Στρατιωτική ηγεσία  της Ελλάδος κι ακόμα απ’τον ίδιο τον Πρωθυπουργό της, τον Εθνάρχη Ελευθ.Βενιζέλο,  στον οποίο και παρουσιάστηκε με την άφιξή του στην Αθήνα.    

Εκατό και πλέον χρόνια μετά την απελευθέρωση του νησιού μας, μία εξ αγχιστείας Λέσβια η κ.Κωνσταντίνα Βάκκα–Κυριαζή, η σύζυγος του αείμνηστου Αριστείδη Κυριαζή, Φυσικού, ερευνητή, συγγραφέα, εξέδωσε το 2018, το άρτιο επιστημονικά πόνημά της (περιέχον 686! βιβλιογραφικές αναφορές), «Η Λεσβιακή Φάλαγγα-Ιστορία των Προγόνων μας»  δίδοντας έτσι στους συμπατριώτες τους, αλλά και στο πανελλήνιο τη διάσταση  της προσφοράς  αυτών των Λεσβίων νέων, των οποίων στα στήθη φλόγιζε η φλόγα της λευτεριάς.  Το καθόλα άρτιο αυτό βιβλίο  της κ.Βάκκα-Κυριαζή, με έθελξε εκ της παρουσίας, δομής και  περιεχομένου του.  Τούτο, έχει γίνει πηγή πληροφόρησής μου, για όλα αυτά τα άγνωστα σε μένα ιστορικά δεδομένα  γύρω απ’τη Λεσβιακή Φάλαγγα που τόσο πολύ με ελκύουν. Το εθελοντικό αυτό σώμα, που συνέβαλε στην απελευθέρωση της Λέσβου, απ’την μακραίωνη  σκλαβιά.

Πλέον των άλλων όλων αναλυτικών στοιχείων που παραθέτει σ’άυτό η  κ.Βάκκα,  ιδιαίτερα χρήσιμη είναι  η ταξινόμηση των  210 μελών της, που ’κανε ανά χωριό προέλευσής τους. Προσέτρεξα  σ’αυτή, για να δω αν σ’αυτούς περιλαμβάνονται Σκαλοχωρίτες. Πράγματι, περιλαμβάνονται τρεις, οι:

-Βατού (ή Βατός) Παναγιώτης, (1882) του Γεωργίου που κατά το στρατολογικό μητρώο κατετάγη στη λεσβιακή φάλαγγα. Μετά την απελευθέρωση του νησιού υπηρέτησε στο Σύνταγμα Πολιτοφυλακής Λέσβου απ’όπου απολύθηκε  τον Ιανουάριο  του 1914. Μετά, επέστρεψε στην Αμερική.

-Βουδούκης Νικόλαος (χωρίς άλλα στοιχεία). Όπως και στους υπολοίπους συμπολεμιστές του           της Λεσβιακής  Φάλαγγας, του δόθηκε μετάλλιο για την συμμέτοχή του στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους.

-Κουμαράς Ευστράτιος, (1890), του Χαράλαμπου που κατά το στρατολογικό μητρώο «προϋπηρέτησε ως εθελοντής στο 7^ο Εμπεδο Πεζικό Σ/γμα από 21 Νοεμβρίου μέχρι 9^η Σεπτεμβρίου  1913». Μετά   τη διάλυση της   Λεσβιακής  Φάλαγγας, πολέμησε στον Α! Παγκόσμιο Πόλεμο. Τέλος ξαναγύρισε στην Αμερική.

Θεωρώ ότι το παρόν,  καλύπτει ένα Ιστορικό κενό, προβάλλοντας μια άγνωστη  ιστορική πτυχή  των  τότε στην Αμερική ομογενών μας, Σκαλοχωριτών,   που ατυχώς, η αχλή του χρόνου είχε σκεπάσει. Θέλω να πιστεύω,  ότι το άρθρο μου αυτό, 111 χρόνια μετά, που βγάζει τους γενναίους αυτούς συγχωριανούς μας απ’την Ιστορική αφάνεια, αποτελεί το ελάχιστο. Ένα απλό μνημόσυνο. Σ’αυτούς που  με την συμμετοχή τους στη Λεσβιακή Φάλαγγα, έδωσαν το δικαίωμα στο χωριό μας  να σεμνύνεται, ότι συνεισέφερε στο μέτρο που του ανήκε, στην απελευθέρωση του νησιού μας.  Ας είναι, Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ  ΑΙΩΝΙΑ.