Η ηρωϊκή αφαίρεση του Μητρώου Αρρένων Αντίσσης κατά την Γερμανοκατοχή.

 σελ. 16         ΔHMOKPATHΣ         Σαββατοκύριακο 26 Απριλίου 2025

Αιολίας λόγος

Η ηρωϊκή αφαίρεση του Μητρώου Αρρένων Αντίσσης κατά  την  Γερμανοκατοχή.

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Προ πενθημέρου είχαμε μια θλιβερή, καταστροφική και επάρατο επέτειο, αυτή  των επιβητόρων της Δημοκρατίας, επίορκων αξιωματικών της  Χούντας του 1967,  που με το απριλιανό πραξικόπημα  τους, είχαν βάλλει τον Ελληνικό λαό στον επταετή γύψο. Μας τη θύμισαν δυστυχώς, κάποιες εκπομπές στην Τηλεόραση. Τέτοιες επέτειοι μας δημιουργούν δυσθυμία, θλίψη και απέχθεια  αφού μας  θυμίζουν «οικεία  κακά». Τούτες, ο καθένας  προσπαθεί να τις θάψει στα τρίσβαθα του υποσυνειδήτου του.

Άτομα, ομάδες, κοινωνίες, έθνη τιμούν επετείους γεγονότων που τους έχουν προσφέρει  εθνικά κλέη, δόξες,  ευεργεσίες κ.άλ.  Ενθυμούνται αυτές οι άνθρωποι και τις τιμούν ανάλογα με την σημασία και  βαρύτητα  της κάθε μιάς εξ αυτών. Αυτές που μένουν φυσικά  ανεξίτηλα  στο μυαλό του κάθε ανθρώπου,  είναι οι εθνικές επέτειοι. Για μας τους Έλληνες είναι η απελευθέρωση μας απ’τους δυνάστες μας Τούρκους το 1821, κι αυτή του ΟΧΙ, κατά των Ιταλών μετά την ιταμή επίθεση τους εναντίον της πατρίδας μας το 1940. Αυτές δίνουν υπερηφάνεια και εθνικά,  ψυχική ανάταση. Εκτός αυτών του γενικού ενδιαφέροντος, υπάρχουν  και κάποιες που αφορούν ομάδες, τοπικές κοινωνίες τις οποίες δεν θυμούμαστε, λόγω της αποστασιοποίησης μας  απ’τα γεγονότα ή δεν είναι ευρέως γνωστές λόγω της μη δυνατότητας δημοσιοποιήσεως τους, όταν συνέβησαν τα σχετικά γεγονότα.  Για μία τέτοια, που δεν είναι ευρέως γνωστή και έλαβε χώρα μέσα στα δύστηνα και βάρβαρα χρόνια της Γερμανοκατοχής, στη γενέτειρά μου Άντισσα, το 1943, είναι αυτή για την οποία γράφεται  το παρόν.

  Το 1943 κάτω από τις τραγικές απώλειες που είχαν οι Γερμανοί στα διάφορά μέτωπα και κυρίως στην τότε Σοβιετική Ένωση, είχαν χάσει όλο το εργατικό δυναμικό των πολεμικών τους εργοστασίων, που στέλνονταν στα μέτωπα,  προς αντικατάσταση των εκεί νεκρών τους. Έτσι τότε αυτό που σκαρφίστηκαν οι Χιτλερικοί, ήταν να φέρουν νέους απ’τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης που θα δούλευαν  στα πολεμικά εργοστάσια παραγωγής, όπλων, τανκς, αεροπλάνων, φαρμάκων κ.άλ.  ως αναλώσιμοι σκλάβοι.  Είχαν κάνει δε  σχετική προπαγάνδα και στη χώρα μας περί του ότι όποιοι νέοι θα είχαν την τιμή να  πάνε εκεί παρέχοντας  αρωγή στο Γ! Ράϊχ, θα ήταν προνομιούχοι, θα τρέφονταν καλά, θα πληρώνονταν καλά και θα έστελναν ακόμη και μάρκα στις οικογένειές τους.  Σ’αυτό,  οι Γερμανόφιλοι έκαναν και σχετική ζύμωση για την εγκαρδίωσή τους.  Θυμούμαι να μου λέει, ο συγχωρεμένος Θεολόγος  Κυριατζής (όταν του είχα  μεταφέρει  χαιρετίσματα, του απ’το Μόλυβο, Γιώρ. Τσαλίκη  στο στρατό Διμοιρίτη του) και είχαμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε και μεταξύ άλλων και για τα χρόνια της κατοχής, ότι  «μας παροτρύνανε να πάμε στη Γερμανία, υποσχόμενοί μας ότι εκεί θα τρώμε μέχρι και σοκολάτα!».  

Τα αρχηγεία στο Βερολίνο είχαν εκδώσει σχετικές διαταγές για να επιστρατευθούν εργάτες απ’τις κατακτημένες χώρες της Ευρώπης. Λέγεται ότι σ’όλη την τραγική περίοδο του Β! Παγκοσμίου πολέμου είχαν βιαίως φέρει  στη Γερμανία ούτε λίγο ούτε πολύ 7.000.000 εργάτες, σκλάβους. Σχεδόν όλοι τους, εκεί  άφησαν τα κόκαλά τους.    

Για τη χώρα μας η τότε Κυβέρνηση “Κουίσλιγκ” και ανδρεικέλων, είχε εκδώσει διάταγμα για  ‘‘Πολιτική Επιστράτευση”, νέων 20-24 ετών, που θα στέλνονταν στα Γερμανικά Στρατόπεδα Εργασίας. Το μέτρο της Πολιτικής Επιστράτευσης για τους κατακτημένους ευρωπαϊκούς λαούς  εφαρμόστηκε πλήρως, Για μας τους  Έλληνες, ευτυχώς όχι. Τούτο γιατί η Εθνική Αντίσταση στην πράξη την ακύρωσε,  με μεγάλες διαδηλώσεις στην Αθήνα, όπου οι κατοχικές δυνάμεις εφήρμοσαν ενέργειες αιματηρής καταστολής.

Στην Κοινότητα της  Άντισσας, είχε φθάσει έγγραφο του Γερμανού Φρούραρχου του νησιού για την άμεση εκτέλεση του προαναφερθέντος  διατάγματος προς επιλογή δεκαπέντε νέων του χωριού. Πρόεδρος τότε,  (29.10.1939 έως 25.3.1943), ήταν ο Γρηγόριος Παπαδόπουλος. (Δασκαλέλλι)  Στην ηλικίες 20-24 χρόνων, ήταν κι ο πρωτότοκός του, ο Απόστολος.  Απήντησε προς τιμή του,  ότι δεν έχει τη δυνατότητα, ως και τη γνώση που θα του επέτρεπε να κάνει τη σωστή επιλογή. Στην άρνησή του αυτή, που κατά το διάταγμα επέσυρε «χρηματικήν ποινή ή φυλάκησιν ή ειρκτήν ή στρατόπεδον καταναγκαστικών έργων"   προέκυψε ότι θα ερχόταν στην Άντισσα ο ίδιος ο Φρούραρχος με το επιτελείο του, στις 23 Μαρτίου και μόνοι τους θα έκαναν την επιλογή.

Η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ (διευκρινίζεται, το 1943 στο ΕΑΜ και στην  ΕΠΟΝ συμμετείχαν όλη η αγωνιζόμενη δημοκρατική κοινωνία και νεολαία  της Ελλάδας),  αποφάσισε να δράσει άμεσα, με διάρρηξη των γραφείων της κοινότητας τη νύχτα της 17^ης προς 18^η Μαρτίου. Στην ηρωϊκή και άκρως παράτολμη αυτή ενέργεια συμμετείχαν οι: Περικλής Χατζημιχαλάκης, Ηλίας Αποστόλας, Γιάννης Μιχαλέλλης και Νίκος Μελισσινός. Κατ’αυτήν με όση προσοχή μπορούσαν, αλλά και όσο δυνατό γρήγορα γινόταν, εξέτασαν και τελικά πήραν μαζί τους οτιδήποτε σχετικό έγγραφο ως και όλους τους καταλόγους των αρρένων, των από 18 ετών, ως τους γέροντες.

Τα πιο πάνω τα είχα ακούσει ως παιδί αόριστα από τους γονείς μου, ότι τα «Μ’χαλέλια» (οι γιοί του Δ.Μιχαλέλλη), το είχαν κάνει. Όταν τη δεκαετία του ’70 ήμασταν στο Δ.Σ. του Συλλόγου Αντισσαίων με τον αξέχαστο φίλο τότε Γραμματέα Γιάννη Μιχαλέλλη,  τον ρώτησα σχετικά και εκείνος  μου είπε τα ονόματα των υπολοίπων, την ημερομηνία κ.λπ. Σε άλλη συζήτησή,  τη δεκαετία του ’90 τα ίδια μου επιβεβαίωσε και ο Περικλής Χατζημιχαλάκης.        

Μετά το ηρωικό τούτο κατόρθωμα των νεαρών αυτών ΕΠΟΝιτών της Άντισσας, άμεσα οι Γερμανοί απομάκρυναν τον γενναίο Πρόεδρο  Γρηγ. Παπαδόπουλο,  αντικαθιστώντας  τον με τον Κώστα Ταβερνάρη. (Τούτος υπήρξε πρόεδρος για λίγο, -25/3/1943 ως 28/7/1943- και  ακολούθησε ως την απελευθέρωση, 27/8/1944, ο γιατρός Παύλος Χατζηγεωργίου).

Παράλληλα,  πολλά  παλικάρια της προαναφερθείσας ηλικίας  για να μη συλληφθούν και σταλούν βιαίως στη Γερμανία  είχαν φύγει απ’τα σπίτια τους και κρυβόντουσαν  στα βουνά. Στον Κουρούκλο, στην περιοχή του Μοναστηριού του Ταξιάρχη στην απρόσιτη εκεί σάρρα (αχαλατσιά) έμαθα ότι ήταν οι::  Απόστολος Παπαδόπουλος,  Ηλίας Ιορδάνου,    Θεολόγος Κυριατζής. Άλλοι πάλι πήγαν και κρύφτηκαν στα: Γρηγορέλια,  Κρημνάρια, Τσέφος  μέχρι και πέρα στον Σκοπό.  Έμειναν κρυμμένοι για δέκα περίπου μέρες και επέστρεψαν στα σπίτια  τους αφού το μεγαλειώδες συλλαλητήριο της Αθήνας είχε αναγκάσει τους Γερμανούς να ανακαλέσουν το διάταγμα  της ‘‘Πολιτικής Επιστράτευσης”, πεισθέντες  ότι η μη ανάκλησή του, ενδυνάμωνε  τις τάξεις των Αντιστασιακών οργανώσεων.

Εν τω μεταξύ  πια τα πράγματα  είχαν γυρίσει σε βάρος των κατακτητών, μετά την απόβαση των συμμάχων στη Σικελία και έτσι  η δραματική  κατάσταση της Κατοχής και στο χωριό είχε αρχίσει να  αμβλύνεται και ο κόσμος του σιγά σιγά προχώρησε στην  οργάνωση για να αναλάβει τις τύχες του, πράγμα που έγινε μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Τότε ολοκληρώθηκε η αυτοοργάνωση με πρόεδρο της Κοινότητας τον Μαθηματικό Όμηρο Παπαδόπουλο ή Χατζηπαυλή.   

Θεωρώ καθήκον όλων μας που έχουμε την όποια γνώση ηρωϊκών πράξεων  όπως αυτή των γενναίων  ΕΠΟΝιτών της Άντισσας, που αν είχαν συλληφθεί, οι Χιτλερικοί θα τους είχαν οδηγήσει  στο εκτελεστικό απόσπασμα, να τις προβάλλουμε. Τέτοιες πράξεις αποτελούν τιμή και δόξα για αυτούς που τις έκαναν, αλλά και για τους επιγενόμενους φάροι παραδείγματος προς μίμηση