“Αγιάσματα”, η ιαματική πηγή στο Γαβαθά: ΔHMOKPATHΣ / Αιολίας λόγος Σαββατοκύριακο 29 Μαρτίου 2025

 

σελ. 16                                 ΔHMOKPATHΣ                                  Σαββατοκύριακο 29 Μαρτίου 2025

Αιολίας λόγος

“Αγιάσματα”, η ιαματική πηγή στο Γαβαθά.

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Η έννοια “αγίασμα”, πέραν του αγιασμένου νερού, έχει κωδικοποιηθεί στην γλώσσα μας και ως πηγή στο νερό της οποίας αποδίδονται  θεραπευτικές ιδιότητες και ιερότητα, (Λεξικό Γ.Μπαμπινιώτη).

 Συνήθως τέτοιες πηγές απαντώνται στο δάπεδο ή το γύρω χώρο εκκλησιών, εξωκκλησιών και άλλων προσκυνημάτων. Για το νησί μας το πιο γνωστό είναι  το αγίασμα στο Μοναστήρι στις Καρυές της Θερμής. Προ ετών είχα διαβάσει, αν θυμούμαι καλά, για ένα αγίασμα στους Πέντε Αγιούς πάνω απ’τη Πτερούντα, ως είχε γράψει σχετικά ο Μάκης Αξιώτης. Μία τέτοια πηγή με το ίδιο όνομα αλλά στον πληθυντικό, “Αγιάσματα”, υπάρχει στο Γαβαθά στην ανατολικότερη παρυφή της εκεί παραλίας, στις υπώρειες του ασβεστολιθικού όγκου, του με το όνομα Ανεμοβούνι, η οποία εκβάλλει σε επίπεδο θαλάσσης. Τέλος αυτή, δεν έχει σχέση με κανένα ιερό χώρο.

Γεωλογικά, αυτή είναι μία καρστική πηγή, ως πλείστες όσες του είδους της ανά την υφήλιο, που πάντα συναντώνται σε ασβεστολιθικά πετρώματα. Το νερό της βροχής με το διοξείδιο του άνθρακος της ατμόσφαιρας, ως ανθρακικό οξύ διαλύει την ασβεστόπετρα. Σε επιφανειακά ασβεστολιθικά πετρώματα,  τούτο το βλέπουμε υπό μορφή δακτυλογλυφών.  Ο υπό την επιφάνεια  ασβεστόλιθος, επίσης διαλύεται με τον προαναφερθέντα μηχανισμό και σε διάρκεια  εκατομμυρίων ετών, δίδει υπόγειους αγωγούς. Τα νερά των  αγωγών  αυτών εκβάλουν στην επιφάνεια της θαλάσσης. Αν ένας τέτοιος αγωγός δημιουργήθηκε σε γεωλογική εποχή όπου η επιφάνεια της θαλάσσης της περιοχής ήταν σε χαμηλότερο επίπεδο απ’ ότι είναι τώρα, τότε το γλυκό νερό του καρστικού αυτού αγωγού εκβάλλει σήμερα στον πυθμένα της.   Η πηγή “Αγιάσματα”  ως εκβάλουσα  στην επιφάνεια της θαλάσσης, είναι  προσφάτου γεωλογικής περιόδου.

Ο Οικονόμος Σ. Τάξης, στο εξαιρετικό έργο του  «Συνοπτική Ιστορία και Τοπογραφία της Λέσβου» (1909), αναφέρεται  και στις πηγές  της Λέσβου. Δίδει μάλιστα ιδιαίτερη σημασία στην πηγή αυτή του  Γαβαθά, της οποία τα  νερά χαρακτηρίζει  «ψυχρά καθαρτικά», γράφοντας γι’ αυτή:

«Κατά τη γνωμοδότηση πολλών επιστημόνων ιατρών ημετέρων τε και ξένων, τα καθαρτικά της Λιώτας (Γαβαθά)  των Τελωνείων (Αντίσσης) ύδατα πολλάς εμπεριέχουσιν  ιαματικάς ιδιότητας,  δυνάμενα να συγκριθώσι  μετά των καλλιτέρων Ευρωπαϊκών,  άτινα εις φιάλας πωλούμενα τοσαύτης  απολαμβάνουσι τιμής και υπολήψεως σήμερον ! Οι των δυτικών χωρίων κάτοικοι μεγάλην αποδίδουσιν  εκ  πείρας  σημασιαν εις αυτά, σωρηδόν   προσερχόμενοι  προς θεραπείαν  αυτόσε  κατ’ έτος  περί τα  μέσα Αυγούστου. Την  αυτήν  δ’  επίσης αξίαν   αποδίδουσιν εις αυτά  και οι κάτοικοι  των πλείστων  της κατέναντι  Ανατολής τόπων,  και ιδία οι  Κυδωνιείς και Μοσχονήσιοι,  πλείστοι όσοι εκ  τούτων προσερχόμενοι εις αυτά, κατά την αυτήν του έτους εποχήν.»

Ο Αντισσαίος Περικλής Χατζημιχάλάκης στο δίκην λεξικού βιβλίο του «Αντισσιώτικα»(1995), κάνει εκτενή αναφορά στην πηγή αυτή, στο λήμμα “Αγιασματα”. Περιγράφει αναλυτικά τον τρόπο της χρησιμοποίησης  του νερού της (το χαρακτηρίζει κι αυτός καθαρτικό),  της δράσης του και των σχετικών αποτελεσμάτων, γράφοντας:  «… Έπρεπε να πιεις μέχρι και 30 ποτήρια νερό. Φυσικά μετά από εύλογο χρόνο άρχιζε η θαυματουργή δράση του νερού. Η ευκοιλιότητα. Εξακολουθείς να πίνεις νερό μέχρι δυο μέρες ώστε όσο καθαρό ήταν το νερό που έπινες άλλο τόσο καθαρό έπρεπε να είναι το νερό που έβγαζες. Τότε τελείωνε η θεραπεία» … «Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα δεν μπορεί να γίνει καλύτερο δώρο στον οργανισμό του ανθρώπου. Αυτά πριν 60 χρόνια.»   

Βιωματικά γνωρίζω τα σχετικά με τα ανωτέρω, αφού ως έφηβος  συνοδεύοντας τη αξέχαστη μητέρα μου, Ελπινίκη, κάθε δεκαπενταύγουστο πηγαίναμε στο Γαβαθά σε σπίτι συγγενούς για να «πιει τα Αγιάσματα», όπως λεγόταν. Τούτο παρέα με την συγγένισσα μας. Μετά την πόση 10-15 ποτηριών, η γι’ αυτές θεραπεία όσο θυμούμαι, ολοκληρωνόταν. Για να «σταθούν μετά» ως λεγόταν, έπιναν όπως όλοι που  ακολουθούσαν τη θεραπεία αυτή, ζουμί πουλερικού, που στην περίπτωσή μας  κουβαλούσαμε  όρνιθα ή πετεινό επί τούτου, απ’το υποστατικό μας στα Λάψαρνα.

Τα σχετικώς απ’τον Ο.Σ.Τάξη γραφόμενα, αναφέρονται στις αρχές του 20^ου αιώνα. Τα από τον  Π.Χατζημιχαλάκη περί τον Μεσοπόλεμο. Τέλος τα δικά μου στην δεκαετία του ’60. Έκτοτε η χρήση του νερού των «Αγιασμάτων» σιγά σιγά ατόνησε και σήμερα πια, απ’ότι μπορώ να ξέρω, κανείς δεν κάνει τη σχετική θεραπεία.

Πριν την απελευθέρωση του νησιού μας το 1912, η φήμη των Αγιασμάτων, έφθανε ως απέναντι στην Μικρά Ασία (Κυδωνίες, Μοσχονήσια) και σ’όλα τα χωριά της Δυτικής Λέσβου, που οι κάτοικοί τους έφθαναν σωρηδόν στον Γαβαθά, όπως μας πληροφορεί ο Ο.Σ.Τάξης. Ο Π.Χατζημιχαλάκης επί λέξει γράφει επ’ αυτού: «Τον δεκαπενταύγουστο κάθε χρόνο έρχονταν καραβάνια οι ξένοι από τα γύρω χωριά κυρίως Βατούσα, Μεσότοπο, Χίδηρα. Κατασκήνωναν πάνω στην παραλία κι άρχιζαν να πίνουν το θαυματουργό νερό». Λέγεται ότι όταν αυτοί γύριζαν στα χωριά τους, φόρτωναν τα ζώα τους με λαήνια, στάμνες κι ότι άλλα διαθέσιμα δοχεία υπήρχαν τότε με νερό απ’τα Αγιάσματα  για να  κάνουν εκεί, την θεραπεία κι άλλοι συγχωριανοί τους.

 Σε προ εβδομάδων κουβέντα μας, ο φίλος Δρ. Θανάσης Φραγκούλης, Φιλόλογος, π. Σχολικός Σύμβουλος, με πληροφόρησε  ότι έχει καλές αναμνήσεις απ’την Άντισσα και συγκεκριμένα τον Γαβαθά, γιατί έφηβος, ερχόταν εκεί μαζί με την μητέρα του, ώστε κι εκείνη να «πιει τα Αγιάσματα».  Κι αυτό ξεκινώντας απ’το χωριό τους, τον Σκουτάρο, δια  του τότε κακοτράχαλου δρόμου των 15-20 χιλιόμετρων ερχόντουσαν στα «Αγιάσματα».  Η κουβέντα μας αυτή, υπήρξε η αφορμή της γραφής του παρόντος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τα χρόνια που πρόεδρος της κοινότητας μας ήταν ο αείμνηστος Γιάννης Φωτιάδης την περίοδο του Μεσοπολέμου, ο οποίος βέβαια γνώριζε  την χρησιμότητα των «Αγιασμάτων» απ’την μια, κι απ’την άλλη αντιλαμβανόμενος την ασχήμια του εκεί τόπου εκ της αφοδεύσεως των για  θεραπεία σ’αυτά προσερχομένων, κατά τα προαναφερθέντα, αφού εκεί δεν υπήρχαν  οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις υγιεινής, θέλησε να βρει τρόπο αφ΄ενός μεν να αξιοποιήσει αυτά και αφ’ ετέρου  να «εξανθρωπίσει» τον χώρο. Έτσι έστειλε νερό των Αγιασμάτων προς ανάλυση στο Χημείο του Κράτους. Το έγγραφο της αναλύσεως αυτής, θυμούμαι, ότι  κορνιζαρισμένο  βρισκόταν κρεμασμένο στον τοίχο της αίθουσας συνεδριάσεων της Κοινότητας. Πράγματι η ανάλυση αυτή, όπως την είχα μελετήσει, έδιδε τα χαρακτηριστικά νερού,  ως αυτά που προέρχονται από καρστικούς αγωγούς. Δεν μπορώ να ξέρω τι είναι εκείνο(α) το(α) στοιχείο(α) που το καθιστά(ουν) μέσον θεραπείας. Αυτό φυσικά θα μπορούσε να το πει εξειδικευμένος επιστήμονας του κλάδου της ιατρικής. Προσπάθησα να μάθω πώς και γιατί δεν ολοκληρώθηκε αυτή η προσπάθεια του Γιάν. Φωτιάδη, αλλά δεν μπόρεσα να πληροφορηθώ κάτι σχετικό.

 Περαίνοντας λέω ότι είναι γεγονός πως σήμερα με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, τα διαθέσιμα μέσα, φάρμακα  κ.λπ. σε συνδυασμό προς την ακολουθούμενη κοινωνική πολιτική της Πολιτείας στον τομέα  θεραπείας ασθενειών όπως κι αυτές που αντιμετώπιζε η θεραπεία στα «Αγιάσματα», είναι σίγουρο ότι  το θεραπευτικό αυτό νερό,  μάλλον ποτέ πια δεν θα χρησιμοποιηθεί σαν τέτοιο. Πιστεύω, ότι η παρούσα γραφή μου θα αποτελεί, στοιχείο ιστορικής μόνο αναφοράς, εν σχέσει προς  τις  θεραπευτικές ιδιότητες και αντίστοιχα αποτελέσματα της πηγής  «Αγιάσματα» του Γαβαθά.

Ο δρόμος «Καλλονής– Σιγρίου» έχει μπει σε λειτουργία ! Είχε κι αυτός τη δική του ιστορία … "ΑΙΟΛΙΔΑ" ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΠΑΡΟΙΚΙΑ"

        "Αιολίδα" ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΠΑΡΟΙΚΙΑ"

                                               Ιανουάριος - Απρίλιος  2025        Τεύχος 94

Ο δρόμος «Καλλονής– Σιγρίου»

έχει μπει σε λειτουργία !

  Είχε κι αυτός τη δική του ιστορία …

Του Δρος Τάκη Χαράλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

 

   Την περασμένη Άνοιξη, τούτος  εγκαινιάστηκε  απ’ τον Πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη.

      Γράφω το παρόν, ως ο Πρόεδρος της  Επιτροπής Αγώνα για το έργο «οδικός άξονας Καλλονής – Σιγρίου»,  της αποτελούμενης από διακεκριμένα μέλη της τοπικής κοινωνίας των δέκα χωριών της περιοχής, που ίδρυσα το 2003 με μοναδικό στόχο, διεκδικητικά να συμβάλουμε στο να πραγματοποιηθεί αυτό το θεμελιώδους σημασίας αναπτυξιακό  έργο, στην υπανάπτυκτη, άκρως υποβαθμισμένη και συνεχώς ερημούμενη Δυτική Λέσβο.

     Το ότι γεννήθηκα στη Δυτική Λέσβο (Άντισσα), για την πρόοδο και ανάπτυξη της οποίας επί  πολλά χρόνια αγωνίζομαι, αλλά κυρίως εκ της  προαναφερθείσης  ιδιότητάς μου, του επικεφαλής της  Επιτροπής Αγώνα, γνωρίζω με κάθε λεπτομέρεια όλες της φάσεις που διήλθε εξελικτικά η όλη πορεία και πρόοδος του έργου μας, απ’την αφάνεια στην οποία τούτο βρισκόταν  όταν δημιούργησα την προαναφερθείσα Επιτροπή, μέχρι σήμερα που ολοκληρωμένο πια, έχει παραδοθεί στη δημόσια χρήση, λίγο προ των Ευρωεκλογών 2024.

     Δίκην «ημερολογίου έργου», καταθέτω τα κυριότερα των ενεργειών μας κατά τη διάρκεια των 21  αυτών χρόνων (2003-2024).  

i)                  Το 1996, υπήρξε η απαρχή. Απευθύνω έγγραφό προς τον τότε Νομάρχη Αλ. Μαθιέλλη, στο οποίο αφού περιγράφω μ’όση ενάργεια μπορούσα τη δραματική κατάσταση του δρόμου που μας κατέλειπε η “μεγαθυμία” του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ του αιμοσταγούς απ’τα μέσα του 19^ου αιώνα, τονίζοντας ότι είναι ανεπίτρεπτο να έχουμε ακόμη αυτόν ως κύριο δρόμο στο νησί, και τελειώνοντας ζητώ να προβεί σ’ότι χρειάζεται ώστε αυτός να αντικατασταθεί από ένα έργο κατασκευασμένο βάσει των κανόνων της σύγχρονης οδοποιίας. Το θέμα εισάγεται και συζητείται στο Νομαρχιακό Συμβούλιο. Το εν λόγω έγγραφό μου, παράλληλα, γίνεται κύριο θέμα και πρωτοσέλιδο στον «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ».

ii)                 Το  1999 τον Οκτώβριο, εξαγγέλλεται, απ’τον  τότε  πρωθυπουργό   Κώστ.  Σημίτη σε ομιλία του στην Καλλονή, ο «οδικός άξονας Καλλονής – Σιγρίου»,  μαζί με τον «Καλλονής – Πέτρας».

iii)                Το 2003, αφού τέσσερα ολόκληρα χρόνια απ’την εξαγγελία του υπήρξαν στείρα,   δημιούργησα την προαναφερθείσα  Επιτροπής Αγώνα, που αποτελούταν από τα διακεκριμένα μέλη  της τοπικής κοινωνίας των δέκα χωριών της περιοχής, με σκοπό, κατά τα προεκτεθέντα.

iv)               Το 2003 με  καθυστέρηση  τεσσάρων  ολοκλήρων χρόνων, ανατίθεται στο   εκ   του   σχετικού διαγωνισμού προκύψαν  μελετητικό  γραφείο, η μελέτη,  που κατά την προκήρυξη ήταν «μελέτη του οδικού άξονα Καλλονής-Ερεσού-Σιγρίου». 

v)                Το 2005 την Άνοιξη θα έπρεπε να παραδοθεί η μελέτη αυτή, πράγμα που δεν έγινε. Τούτο τελικά έγινε το Φθινόπωρο  του 2010!

vi)               2005 – 2009 παράλληλα προς την αδιάλειπτη  προσπάθειά μας  για την επί τέλους ολοκλήρωση των μελετών, απευθυνόμενοι σ’όλα τα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας του Δημοσίου, εκείνο που κατά προτεραιότητα  παλεύαμε,  ήταν το σχετικό με την απάλειψη της λέξεως Ερεσός  απ’τον τίτλο της μελέτης. Τούτο, γιατί ως ήταν, προδιέγραφε τον μέσω Άγρας  Νότιο κλάδο, κι όχι τον μέσω Σκαλοχωρίου Βόρειο. Εδώ, πρέπει να αναφερθεί, ότι πολιτικάντηδες ενεργοί πολιτικοί μας  υποστήριζαν αυτή την λύση. Τελικά μας απαντήθηκε από αρμόδια υπηρεσία ότι θα απαλειφθεί το «Ερεσός» κατά την προκήρυξη κατασκευής του έργου. Τούτο, γιατί στην τότε χρονική περίοδο ήταν αδύνατο, αφού η μελέτη χρηματοδοτούταν από την Ε.Ε. μ’αυτό τον τίτλο. Πράγματι, τελικά έτσι και έγινε.       

vii)              2009, 2010,  επειδή η  ολοκλήρωση της μελέτης καθυστερούσε κατά τέσσαρα και πλέον χρόνια, η Επιτροπή μας είχε απευθυνθεί και σ’αυτούς τους Πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή (απερχόμενο) και Γ.Α.Παπανδρέου (επερχόμενο), αφ’ενός μεν να ολοκληρωθεί η μελέτη, αφ’ετέρου δε και κύρια να ενταχθεί το έργο μας, στο ΕΣΠΑ(2007-2013). 

viii)             α) Το 2009 ύστερα από  δύο σχετικά έγγραφά μου προς τον τότε πρωθυπουργό Κωστ. Καραμανλή, το αρμόδιο υπουργείο με έγγραφό του πληροφόρησε την επιτροπή μας ότι χορηγούνται 20.000.000 Ευρώ για τον «Καλλονής-Σιγρίου» και αυτά μέσω της Περιφέρειας (για να αξιολογηθεί ανάλογα με τις προτεραιότητές της) κι όχι απ’ ευθείας στο έργο μας. Το χειρότερο ότι το ποσό αυτό, ήταν μικρό, έναντι του υπερδιπλάσιας αξίας απαιτουμένου.

β). Τούτο υπήρξε η  αιτία,  να  συνέλθει η 1^η ολομέλεια της Επιτροπής μας στο Σκαλοχώρι, όπου αφού αναλύσαμε την όλη κατάσταση, εκδώσαμε Ψήφισμα διεκδικώντας την  επί τέλους ολοκλήρωση των μελετών και τη  χρηματοδότηση του έργου  απ’το Τομεακό Ταμείο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αφού προηγούμενα ενταχθεί στο  ΕΣΠΑ(2007-2013). Το Ψήφισμα μας, ιδιαίτερα  διεκδικητικό, υποβλήθηκε στους πρωθυπουργούς, αρχικά Κ.Καραμανλή και μετά Γ.Α.Παπανδρέου που εξελέγη κατά τις εκλογές του Φθινοπώρου 2009.

α) Το 2010, αφού δεν είχαμε καμία χειροπιαστή εξέλιξη στο θέμα μας,  τον Αύγουστο, η Επιτροπή  μας συνήλθε στην 2^η  ολομέλεια της  στο Σκαλοχώρι. Τότε, λάβαμε χαιρετισμό απ’τον αρμόδιο Υφυπουργό Δημ. Έργων Γιάν. Μαγκριώτη, που μας διαβεβαίωνε ότι το έργο μας ήταν στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης το να ολοκληρωθούν οι μελέτες του και να αρχίσει τούτο να κατασκευάζεται. Το νέο Ψήφισμα μας, εξ ίσου διεκδικητικό όπως της προηγούμενης χρονιάς, υποβλήθηκε πάλι στον Πρωθυπουργό.

β) Επί τέλους προς το τέλος του 2010,  ολοκληρώθηκαν οι μελέτες.

ix)        Το 2011 το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ (2007-2013), επί  κυβερνήσεως κ.  Γ.Α.Παπανδρέου,  

x)                    Το   2011,  το έργο   δημοπρατήθηκε.

xi)               Το Σεπτέμβριο 2012 υπεγράφησαν οι  σχετικές  συμβάσεις  μεταξύ Δημοσίου και  της εκ του σχετικού διαγωνισμού προκυψάσης Κοινοπραξίας τριών  εργολάβων, έναντι 44.500.000 Ευρώ. Η επιτυχία μας ήταν, το ότι είχαμε καταφέρει να  παρακάμψουμε την Περιφέρεια και το έργο μας, να χρηματοδοτηθεί απ’ευθείας  απ’το Τομεακό Ταμείο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που ανέλαβε και την επίβλεψη του.

xii)              Τον  Σεπτέμβρη του 2013, έπεσε η  «πρώτη  κασμαδιά» του έργου, αρχίζοντας απ’το Σίγρι. Τότε εν όψει αυτού του ευτυχούς αυτού γεγονότος κατά έγγραφο προς εμάς της αρμοδίας διευθύνσεως του Υπουργείου,  πραγματοποιήσαμε την 3^η ολομέλεια της Επιτροπής μας, που αυτή τη φορά ήταν πανηγυρική για να εορτάσουμε τη μεγάλη μας αυτή επιτυχία.

Εργώδης έκτοτε, υπήρξε η προσπάθειά μας  στο να βοηθήσουμε όπως μας καθοδηγούσε ο διευθυντής της αρμόδιας Διευθύνσεως του Υπουργείου (η οποία  εκτελούσε και επέβλεπε το έργο) συνάδελφος, συναγωνιστής και  φίλος  Δημ. Τασιόπουλος, ώστε εντός του ισχύοντος τότε ΕΣΠΑ να έχει εκτελεστεί ένα σημαντικό ποσοστό του έργου. Πράγματι, είχαμε καταφέρει ως την απένταξή του απ’το ΕΣΠΑ να έχει εκτελεστεί έργο, λίγο πιο κάτω από 15%.   

xiii)              Το Δεκέμβριο 2014, επί  κυβερνήσεως Αντ. Σαμαρά, το έργο  απεντάχθηκε από το ΕΣΠΑ.

xii)    Τον Ιούλιο 2016, εκ του ότι είχε εκτελεστεί έργο, όπως

         προαναφέρθηκε, ~  15%, τούτο  επανεντάχθηκε  στο  νέο

         ΕΣΠΑ (20014-2021) επί κυβερνήσεως Αλ.Τσίπρα.              

.        Βέβαια, κατά τη 18μηνη περίοδο μέχρι της επανεντάξεως  

          του, η αγωνία μας είχε φθάσει στο ζενίθ και φυσικά οι

           σχετικές παρεμβάσεις μας ήταν ασταμάτητες.

xiv)              2016 – 2017 έλαβε χώρα η μεγάλη περιπέτεια  του έργου, ότε υπήρξε  τεράστιος ο κίνδυνος τούτο να σταματήσει ολοσχερώς εξ αιτίας των οικονομικών προβλημάτων  αλλά και πολιτικών εμπλοκών του ιδιοκτήτη της μιας εκ των τριών  εταιρειών της Κοινοπραξίας, «Τοξότης Α.Ε.», Χρ.Καλογρίτσα, που εκτελούσε πια τα 2/3 του έργου. Μάλιστα ο τότε αρμόδιος Υπουργός Χρ.Σπίρτζης είχε απειλήσει σχετικώς. Τότε εντατικοποιήσαμε την προσπάθειά μας και επιτυγχάνοντας να κινητοποιήσουμε  κορυφαίους φορείς του νησιού μας ως το Εμπορικό Επιμελητήριο, την Ένωση Ξενοδόχων, την ΟΛΣΑ που με τα υπομνήματά τους, πέραν αυτού της Επιτροπής μας, προς τον Πρόεδρο της Βουλής όπου και κρινόταν η τύχη του έργου μας, καταφέραμε να απαλείψουμε την απειλή του Υπουργού και το έργο μας συνεχίσθηκε. Τη συνέχιση  του έργου, ανέλαβε η  «ΑΚΤΩΡ Α.Ε.».

xv)              2017: Ευτυχής συγκυρία κατά την εξέλιξη του έργου υπήρξε αποκάλυψη μεγάλου αριθμού απολιθωμένων κορμών κ.λπ. πράγμα που οδήγησε την Πολιτεία στο να χρηματοδοτήσει το έργο με  συμπληρωματική πίστωση 12.800.000 Ευρώ, προκειμένου να αναδειχθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το μεγάλο αυτό φυσικό μνημείο “Απολιθωμένο Δάσος”, όπου ανακαλυπτόταν στον κατασκευαζόμενο άξονα.

xvi)             Τον Σεπτέμβριο του 2018 και αφού τα ενδοεταιρικά προβλήματα της «ΑΚΤΩΡ» επί διετία περίπου  καρκινοβατούσαν το έργο μας, απευθύναμε έγγραφό προς τον Πρωθυπουργό Τσίπρα εκφράζοντας τις ανησυχίες μας και τονίζοντας ότι αν τούτο  δεν ολοκληρωθεί μέσα στα πλαίσια του τότε ισχύοντος ΕΣΠΑ, τούτο θα μείνει κολοβό. Αυτό, γιατί γνωρίζαμε πως η Ε.Ε. στα νέα Κ.Π.Σ., δεν επρόκειτο να χρηματοδοτήσει έργα υποδομών ως λιμάνια, δρόμους κ.λπ.

xvii)            Από τις αρχές του 2019, που η «ΑΚΤΩΡ Α.Ε.» άρχισε τις εργασίες της  ως το τέλος του 2023, το ολοκλήρωσε. (Οι στις διασταυρώσεις του ατέλειες, -προς Στύψη στην Αγία Τριάδα Καλλονής, προς Ανεμώτια και προς Λάψαρνα -, ευελπιστούμε να απαλειφθούν για να εκλείψουν επικινδυνότητες ως προς την  ασφάλεια).

xviii)           Το θέρος του 2023 προκειμένου να «καταθέσουμε τα όπλα» ως επιτροπή αγώνα,  έγινε η 4^η ολομέλεια της. Όμως λόγω της γνωστής ως τότε ατέλειας στην διασταύρωσή του με τον Αντίσσης – Λαψάρνων εκδώσαμε νέο ψήφισμα στο να  δοθεί εκεί λύση (κόμβος, round about) που υποβάλαμε στον αρμόδιο Υπουργό Χρ.Σταϊκούρα.

xix)             Λίγο προ των Ευρωεκλογών του 2024 εγκαινιάσθηκε απ’τον Πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη. 

xx)              Τέλος, Άνοιξη του 2024, εν όψει των εγκαινίων, υπέβαλα στον Πρωθυπουργό καταγγελία κατά του μελετητή, των υπηρεσιακών παραγόντων που παρέλαβαν την μελέτη και εκείνων που πραγματοποίησαν και επέβλεψαν το έργο για το ότι δεν έκαναν ότι έπρεπε να γίνει (γέφυρα, κόμβος, round about)  στην προαναφερθείσα  διασταύρωση του με το δρόμο Αντίσσης-Λαψάρνων που τέμνονται κάθετα και χωρίς ορατότητα. Τούτο, αφού απ’το 2013 με επανειλημμένα έγγραφά μου τους είχα καταστήσει γνωστή την θανατηφόρο αυτή παγίδα.

           

    Τονίζεται, ότι από της συστάσεως της Επιτροπής μας το 2003,  στα διάφορα αναφυόμενα σχετικά μεγάλα προβλήματα, αφού δεν επιλύονταν από τις καθ’ύλη  υπηρεσίες και τους εκάστοτε αρμόδιους των Υπουργείων,  αναγκαζόμουν  να απευθύνομαι  καταθέτοντας τα απαιτούμενα έγγραφά μας, ψηφίσματα κ.λπ. στους κατά την συγκεκριμένη χρονική περίοδο Πρωθυπουργούς της χώρας. Ονομαστικά σ’ όλους των 21 αυτών χρόνων,  κ.κ. Κ.Σημίτη, Κ.Καραμανλή, Γ.Α.Παπανδρέου, Λ.Παπαδήμα,  Α.Σαμαρά, Α.Τσίπρα και Κυρ. Μητσοτάκη.

Η όλη προσπάθεια της Επιτροπής μας υπήρξε αδιάλειπτη και εργώδης όλα τα χρόνια και σήμερα ευτυχήσαμε  να έχουμε ολοκληρωμένο το μεγαλύτερο που έγινε ποτέ δημόσιο  αναπτυξιακό έργα ύψους 60.000.000 Ευρώ στο Αιγαιακό Αρχιπέλαγος.

     Τούτο αναγνωρίζεται από πλείστους όσους, θεσμικούς και μη,  με κορυφαίο τον ίδιο τον Περιφερειάρχη μας  Κωνστ. Μουτζούρη. Από την Αρχαιοελληνική γραμματεία στην οποία έχει αποθησαυριστεί η σοφία των αιώνων, αντλώ το "δεν έχουμε ανάγκη της γνώμης των πολλών, αλλά αυτή των επαϊόντων ".

     Στην περίπτωσή μας, επαΐων, μεγαλύτερος από τον π.Πρύτανη του Ε.Μ.Πολυτεχνείου και νυν Περιφερειάρχη Βορ. Αιγαίου κ. Κώστα Μουτζούρη, ασφαλώς και δεν θα μπορούσε να υπάρξει.

      Κατά την Κυριακή 27 Αυγούστου 2023. η ΕΠΙΤΡΟΠΗ μας, πραγματοποίησε στο Σκαλοχώρι Λέσβου την 4η Ολομέλειά της, προς το σκοπό του τερματισμού της δράσης της, που είχε την μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία κατά το 20χρονο έργου της. Τούτο, αφού επρόκειτο να δοθεί  στη  χρήση του Λεσβιακού κοινού  αλλά και των επισκεπτών του νησιού μας τελειωμένος, ο θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη της Δυτικής Λέσβου αλλά και όλου του νησιού,  ο 46.664 μέτρα,  οδικός αυτός άξονας.

    Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου κ. Κωνσταντίνος Μουτζούρης είχε την ευγενική καλοσύνη να μας στείλει τον χαιρετισμό του, τον οποίο παραθέτω ως ακολουθεί:

 << ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ                                  

Ταχ. Δ/νση: Π. Κουντουριώτη 1

Τ.Κ.: 81 132 Μυτιλήνη                             

                                                                                                                                                                Μυτιλήνη 26 Αυγούστου  2023

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΟΥΤΖΟΥΡΗ

«Χαιρετίζω την 4^η Ολομέλεια  του Συλλόγου Αγώνα για τον οδικό Άξονα Καλλονής Σιγρίου  που σήμερα 27.8.2023  τερματίζει νικηφόρα τον αγώνα της  με την ολοκλήρωση του σκοπού για τον οποίο δημιουργήθηκε.   Λυπάμαι που ανειλημμένες υποχρεώσεις μου με εμποδίζουν να είμαι κοντά σας , στην σημερινή πανηγυρική συνάντηση.   Όμως αυτό δεν με εμποδίζει να συνεορτάζω μαζί σας για την ευόδωση μιας προσπάθειας που αναπτερώνει το ηθικό και γιγαντώνει τη πίστη ,κατά το     «Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο , για κάποιον που θα προσπαθήσει» (Μέγας Αλέξανδρος 356-323 π.Χ.).   Από το 2003 που δημιουργήθηκε η πρώτη Επιτροπή Αγώνα και μέχρι σήμερα,  έχει  «τρέξει πολύ νερό στο αυλάκι» και έχουν γίνει πολλές παρεμβάσεις, αγωνιστικές διαμαρτυρίες, επισημάνσεις , έγγραφα και επιστολές, συναντήσεις και αιτήσεις, όλες για τον ίδιο σκοπό που ένωσε τις δυνάμεις όλων.  Όλες υποκινούμενες από την αγάπη όλων σας , για το καλό του τόπου, το όραμα και ένα  μέλλον που να  αξίζει στο καθένα  και στην επόμενη γενιά. Θέλω να σας ευχαριστήσω  όλους και να σας συγχαρώ για την προσπάθεια. ...>>

      Η επιτροπή στην οποία αναφέρεται ο κ. Περιφερειάρχης, είναι αυτή που  δημιούργησα το 2003 ως προανέφερα, και που ως Πρόεδρός της με συνέπεια, συνέχεια και πίστη στο σκοπούμενο υπηρέτησα και αόκνως εργάστηκα, για να έχουμε τη χαρά σήμερα η γενέτειρά μας να διαθέτει ένα δρόμο συγχρόνων προδιαγραφών οδοποιίας, που αντικατέστησε τον καρόδρομο που μας κατέλειπε ο Αβδούλ Χαμίτ ο αιμοσταγής και  που αναμφισβήτητα θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ακριτικής χερσονήσου του Ορδύμνου  ως και όλου του νησιού μας.

     Αυτό που θα ήθελα ακόμη να καταθέσω είναι ότι η επιτυχία μας στο να έχουμε σήμερα ολοκληρωμένο το σωσίβιο αυτό έργο για το νησί μας,  οφείλεται στα μέλη της Επιτροπής Αγώνα που με τη  δύναμη της υπογραφή τους στο διακηρυκτικό μας έγγραφο του 2003 με “εξουσιοδότησαν” στο να μπορώ να παρεμβαίνω και να  απευθύνομαι προς πάντα αρμόδιο ακόμα και σε επίπεδο Πρωθυπουργού.  Έτσι καταθέτω στο  παρόν, τις από καρδιάς ευχαριστίες μου προς όλους τους.

     Περαίνοντας το παρόν δεν παροράται το γεγονός ότι ενώ ο δικός μας οδικός άξονας είναι εδώ και μήνες σε λειτουργία στην υπηρεσία Λεσβίων  και ξένων, ο «Καλλονής-Πέτρας» που εξαγγέλθηκε την ίδια στιγμή το 1999 απ’ τον τότε Πρωθυπουργό, ακόμη δεν έχει καν ξεκινήσει (κατά πληροφορίες, δημοπρατείται πάλι τον 2^ο/2025).

    Τέλος πίστη μου είναι ότι ο σωσίβιος αυτός άξονας μας, μαζί με το «Λιμάνι του Σιγρίου» που κι εκεί άλλοι αγώνες μου και άλλη «Επιτροπή Αγώνα» εξ υπερ4000 μελών έφεραν σε πέρας και σήμερα πια τούτο αποτελεί τη Δυτική Πύλη του νησιού μας, θα αποτελέσουν το δυναμικό εκείνο δίδυμο, ιμάντα αναπτυξιακής ανέλιξης, που θα φέρει πρόοδο κι ευημερία στην ακριτική περιοχή της Δυτικής Λέσβου και γενικά όλο το νησί μας. Οι μεγάλες μας αυτές επιτυχίες,  μου δίνουν άφατη ικανοποίηση και χαρά, αφού έτσι αποδίδω μέρος του χρέους μου προς τον άγιο αυτό τόπο, όπου μ’  αξίωσε ο Μεγαλοδύναμος, να πρωτοδώ το φως τη μέρας.      

 

 

σελ. 16                       ΔHMOKPATHΣ                      Σαββατοκύριακο 15 Μαρτίου 2025

Αιολίας λόγος

“Δεν έχω οξυγόνο …”

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Η 28η Φεβρουαρίου 2023, ημέρα του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, εκ των πραγμάτων αναγορεύεται σε αποφράδα ημέρα για την Ελληνική Κοινωνία. Ημέρα κατά την οποία 57 παιδιά μας έγιναν θυσία στο Μολώχ της Κρατικής μας ανευθυνότητας. Ανευθυνότητα που διατρέχει όλη τη ραχοκοκαλιά της ιεραρχίας των θεμελιωδών θεσμών της Πολιτείας. Ανευθυνότητα που καταδεικνύεται απ’ το ότι έχουν περάσει 24 ολόκληροι μήνες και κανείς ακόμη δεν πέρασε το κατώφλι ναού της Θέμιδος, δεν δικάστηκε και βέβαια δεν πλήρωσε για τον χαμό των 57 αυτών ψυχών. Λες και τους 57 αυτούς συνανθρώπους μας τους τέλειωσε κάποιο στοιχειό της Φύσης. Ανευθυνότητα, της εκτελεστικής αλλά και δικαστικής εξουσίας. Ακόμη και αυτής της νομοθετικής.

Πέρασαν δύο ολόκληρα χρόνια και οι ψυχές αυτές δεν μπορούν να βρουν ανάπαυση, αφού ακόμη είναι αδικαίωτες.

 Μία τραγωδία που η Κυβέρνηση αρχικά πήγε να την αποδώσει σ’ ενός ανθρώπου λάθος. Ενός δύσμοιρου ανθρώπου ο οποίος ανεκπαίδευτος γι’ αυτό το πόστο, τοποθετηθείς εκεί κατά παρέκκλιση νόμων και διατάξεων, ρουσφετολογικά, παρίστανε τον σταθμάρχη του νευραλγικής σημασίας σιδηροδρομικού σταθμού Λάρισας. Αποτέλεσμα, λανθασμένοι του χειρισμοί έκαναν να βάλει στην ίδια γραμμή δύο αντιθέτως κινούμενα τρένα. Την προς Θεσσαλονίκη επιβατηγό αμαξοστοιχία, με αντιθέτως κινούμενη εμπορική. Η σύγκρουση τους αναπόδραστη. Τούτο, στην περιοχή των Τεμπών, γεμίζοντας μοιραία, όλη την Ελλάδα οδύνη και θλίψη. Πενήντα επτά νεκροί επί τόπου. Όλη η κοινωνία, αποσβολώθηκε, έμεινε άφωνη. Σιγά και δειλά άρχισαν μετά, στόματα να ανοίγουν. Αυτό που πρωτοακούστηκε, ήταν η απουσία συστήματος ασφάλειας.

 Συγκεκριμένα, η έλλειψη του συστήματος αυτού που θα απέτρεπε τις συνέπειες ανθρώπινου λάθους. Γι’ αυτό το σύστημα, που δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα, δαπανήθηκαν εκατομμύρια και χρόνος δυσανάλογα μεγάλος. Τούτο, δια ηλεκτρικής σηματοδότησης σε σιδηροδρομικό δίκτυο μήκους 600 χλμ. ως τη Θεσσαλονίκη. Αυτό θα γινόταν μέσω της περιβόητης πια Σύμβασης 717 απ’ το 2014. Κατ’ αυτή ως είχε σχεδιασθεί, θα επιτυγχανόταν η μεγιστοποίηση της ασφάλειας, η αύξηση της χωρητικότητας και η μείωση του λειτουργικού κόστους. Αλλεπάλληλες τροποποιήσεις της, εμπλοκή Υπουργείων, υπηρεσιών, υπηρεσιακών παραγόντων, φορέων, διαφόρων εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά μία δαιδαλώδης πορεία εξέλιξης αυτής, ενώ το έργο θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2016, δυστυχώς, τούτο τράβηξε για επτά! ακόμη ολόκληρα χρόνια ως την 28.2.2023, ημερομηνία της μεγάλης θυσίας των 57 αυτών τραγικών θυμάτων.

Τις μέρες που επακολούθησαν έλαβε χώρα ένα χωρίς ντροπή πινγκ-πονγκ ευθυνών, σε πολιτικό επίπεδο. Συνεχίστηκε η όλη διαδικασία, όμως με ρυθμό χελώνας, τόσο σε κυβερνητικό όσο και δικαστικό επίπεδο. Τούτο ανάγκασε τους γονείς και συγγενείς των θυμάτων να οργανωθούν, να γίνουν ερευνητές, επιθεωρητές, να χρησιμοποιήσουν συμβούλους (πραγματογνώμονες, νομικούς) κι έτσι να φέρουν στο φως στοιχεία, δεδομένα, λεπτομέρειες, ότι δεν έκαναν δηλαδή, οι όποιοι υπεύθυνοι της Πολιτείας. Ακόμη κι αυτή η ευθύνη που αναλογούσε στον άμεσα πολιτικά υπεύθυνο υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κωστ.Α.Καραμανλή, στο Κοινοβούλιο, η Κυβερνητική πλειοψηφία στην επί τούτου εξεταστική επιτροπή, «προστάτευσε». Μετά, τον έβαλε και υποψήφιο στις εκλογές! Έτσι ακηλίδωτο τον επανεξέλεξε βουλευτή! Πάντως στην όλη εξέλιξη του τραγικού αυτού γεγονότος οι πληροφορίες για τα αίτια, προέκυπταν με το σταγονόμετρο.

Αρχικά αυτό που εμβρόντητος άκουσε ο Λαός, ήταν ότι ευθύς μετά το δυστύχημα και μάλιστα κατά τη διάρκεια νύχτας υπήρξε παρέμβαση φορέων της Πολιτείας και ΟΤΑ στο να επιτευχθεί το λεγόμενο μπάζωμα της περιοχής. Τούτο δε, σε χρόνο ρεκόρ, τριών ημερών. Κατ’ αυτό αποκομίσθηκαν τα εκ του δυστυχήματος υλικά των τρένων, μαζί με το χώμα της περιοχής στο οποίο λέγεται ότι υπήρχαν ακόμη και ανθρώπινα μέλη και υπολείμματα.

 Ένα άλλο τραγικό, το οποίο αποτέλεσε σημείο τριβής, ακόμη και σε Πρωθυπουργικό επίπεδο, ήταν το αν η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε υλικό έκρηξης (κάποιον υδρογονάνθρακα;), που δια στόματος Κυρ. Μητσοτάκη αρχικά είχε λεχθεί ότι δεν μετέφερε, ενώ ύστερα από πολλούς μήνες ο ίδιος παραδέχθηκε το αντίθετο. Αυτό, όταν πια αδιαμφισβήτητα ήταν δεδομένο πως της σύγκρουσης, επακολούθησε φοβερή έκρηξη που δημιούργησε μια τρομακτική πυρόσφαιρα όπου δυστυχώς, εκ των 57, κάηκε ένας σημαντικός αριθμός, που είχαν γλιτώσει απ’ τη σύγκρουση αυτή καθ’ αυτή.

Η σε τελευταία φάση, συνταρακτική πληροφόρηση της κοινής γνώμης ήταν το ηχητικό δεδομένο απ’ το 112, που αποκάλυψε ειδικός πραγματογνώμονας δημοσίως, ότι μετά την σύγκρουση, ακούγονταν απελπισμένη φωνή παιδιών λίγο πριν καούν ζωντανά, «δεν έχω οξυγόνο».

 Ασφαλώς κι άλλα ευρήματα, αλλά και κυβερνητικές παλινωδίες και ασυνέπειες έκαναν την ελληνική κοινωνία ολίγον κατ’ ολίγον να χάνει την εμπιστοσύνη της προς τους θεσμικά αρμόδιους της Πολιτείας. Όλους αυτούς τους εικοσιτέσσερις μήνες, η όλη κατάσταση γύρω από την τραγωδία των Τεμπών μεταμορφωνόταν σιγά σιγά σε ένα τέναγος άκρας στασιμότητας. Ένα έλος αποκρουστικό. Στην κυριολεξία όζον. Οσμές, βρωμιά και μπόχα απ’ αυτό κατέλαβαν όλη την ατμόσφαιρα της χώρας. Έτσι όλοι οι Έλληνες δεν μπορούσαν πια να ανασάνουν. Δεν είχαν Οξυγόνο.

Προκειμένου να διατρανώσουν αυτό, αυθόρμητα, ασυντόνιστα και αυτόκλητα πραγματοποίησαν σ’ όλες τις πόλεις της Ελλάδας αλλά και πολλές του εξωτερικού δύο πάνδημα συλλαλητήρια. Το πρώτο, στις 26 του Γενάρη. Το δεύτερο στις 28 του Φλεβάρη, την προ δύο χρόνια, ημερομηνία της τραγωδίας. Το κύριο σύνθημα που με στεντόρεια μυριόστομη φωνή ακούστηκε στα πέρατα της οικουμένης ήταν «Δεν έχω Οξυγόνο». Και τα δυο συλλαλητήρια ήταν μεγαλειώδη. Το δεύτερο για την Αθήνα, ήταν ανώτερο και αυτών των ιστορικών μαζικών προεκλογικών συγκεντρώσεων του μεγάλου Ανδρέα Παπανδρέου που βίωσα, τη δεκαετία του ‘80. Το τραγικό της όλης υπόθεσης που συθέμελα έχει σείσει και συγκλονίσει την Ελληνική Κοινωνία, θα μπορούσε να έχει καταλαγιάσει, αν είχαν απαντηθεί τα δύο ερωτήματα.

 Η Κυβέρνηση, προκειμένου να διαλευκανθεί το τραγικό αυτό δυστύχημα εντός λελογισμένου χρονικού ορίζοντα, έκανε ότι έπρεπε;

Η Δικαιοσύνη, προέταξε έναντι άλλων, την υπόθεση της διαλεύκανσης της υπόθεσης αυτής, ώστε δύο χρόνια μετά, η Ελληνική Κοινωνία να έχει πλήρως ικανοποιηθεί από κάθε άποψη; Εξ αντικειμένου η απάντηση είναι όχι.

Άλλως θα γνωρίζαμε ότι:

 -Ήταν σύμφωνα ή όχι με τις διεθνείς προδιαγραφές οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι και οι υποδομές τους. Στην αποθετική περίπτωση, το ποιοί ευθύνονται γι’ αυτό.

-Υπάρχει, για το δυστύχημα, σ’ όλη την κλίμακα της ιεραρχίας (διοικητικής, κυβερνητικής), ευθύνη ανθρώπινου παράγοντος(ων).

-Έγινε έκρηξη γιατί η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε την τάδε καύσιμη ύλη, βάση της δείνα φορτωτικής. Ακόμη ότι εκ της εκρήξεως που ακολούθησε μετά την σύγκρουση των τρένων, κάηκαν τόσοι εκ των 57 θυμάτων.

-Ετηρήθησαν μετά το δυστύχημα, τα πρωτόκολλα που προβλέπονται κατά τις διεθνείς δικονομικές πρακτικές.

 -Πολιτεία και ΟΤΑ παρενέβησαν και μάλιστα νύχτα και πραγματοποίησαν το μπάζωμα που έλαβε σε χρόνο ρεκόρ τριών ημερών, αφού είχαν ληφθεί όλα τα από την δικαιοσύνη προβλεπόμενα μέτρα, πρωτίστως με απόλυτο σεβασμό στα θύματα και τους σωρούς αυτών.

Εκ του γεγονότος ότι εκατομμύρια ανθρώπων έλαβαν μέρος στο δύο συλλαλητήρια σηματοδοτείται πως υπήρξε δυστυχώς τεράστια υστέρηση στην απόδοση δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα να υπάρξει η διέγερση των ανακλαστικών της κοινωνίας μας, που ανυπερθέτως απαιτεί την κάθαρση του δράματος.

Κάθαρση λυτρωτική, που παράλληλα θα αποτρέπει τέτοιες τραγωδίες στο μέλλον.

Λαψάρνων … όλεθρος: Άρθρο μου στην "Αιολίας λόγος"/ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

 

σελ. 16                     ΔHMOKPATHΣ                      Σαββατοκύριακο 1 Μαρτίου 2025

Αιολίας λόγος

                                   Λαψάρνων … όλεθρος

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Είναι στενάχωρο να κάνεις μπιλιάντζο και να βρίσκεις έλλειμμα. Όσο  πιο μεγάλο είναι αυτό, τόσο πιο πολύ σε βαραίνει το αίσθημα της απώλειας. Τούτο, ασφαλώς, είναι άμεσα αντιληπτό στον καθένα, στα των οικονομικών μας δραστηριοτήτων. Το ίδιο ακριβώς, κι ίσως πιο έντονα  φαίνεται στα των κοινωνικών δραστηριοτήτων.  Έχω ασχοληθεί κι άλλες φορές με το έλλειμμα που παρουσιάζεται διαχρονικά στον πληθυσμό του νησιού μας, ως και της γενέτειράς μου, Άντισσας. Γενικά αναφέρεται, ότι τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, το νησί μας είχε έλλειμμα/μείωση πληθυσμού ~35%. Κατά τα  επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Αρχή(ΕΛΣΤΑΤ), το 1951 κάτοικοι 126.928, το 2021 μόνο 83.755!. Αν για την Λέσβο αυτό ήταν απώλεια, για την Άντισσα ήταν τραγωδία. Κατά ΕΛΣΤΑΤ, το 1951 κάτοικοι 3.116 και το 2021 μόνο 823! Δηλ. μείωση 73,6%! Ατυχώς,  υπάρχει ακόμη χειρότερο. Αυτό, που συνέβη κατά την ίδια αυτή εβδομηκονταετία, στην πατρώα γη της ράτσας μου, τα Λάψαρνα. Εκεί, ομιλούμε περί ολέθρου. Ο αξέχαστος φίλος Χρυσόστομος Ι.Καραβασίλης, βέρος κι αυτός Λαψαρνιώτης, όταν στις καλοκαιρινές μας διακοπές το 2006 είχαμε συζητήσει για την ατέλειωτη  ερήμωση των Λαψάρνων, είχε την καλοσύνη να μου στείλει ένα κατάλογο των φαμιλιών που υπήρχαν, εργάζονταν  και γενικά ζούσαν ως αγρότες στα Λάψαρνα, λίγο πριν, λίγο μετά τον Β! Παγκόσμιο πόλεμο,  που εκείνος επί τούτου  κατέγραψε.  Οι φαμίλιες και οι καθισιές τους (κούλες, ντάμια) ήταν 78, με πληθυσμό 353 άτομα. Σήμερα τούτος, μετράται  στα δάχτυλα των δύο χεριών. Δυστυχώς! Δηλαδή η απώλεια πληθυσμού εκεί,  την εβδομηκονταετία αυτή, ξεπερνά το 95%!                                                                                                                          – Τότε, όλοι αυτοί οι άνθρωποι βιοπορίζονταν με την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία. Οι καλλιέργειες ήταν  δημητριακά, ψυχανθή, καπνός και ελιές. Μ’ αυτές, η περιφέρεια των Λαψάρνων ήταν ιδιαίτερα παραγωγική και πλούσια. Όμως, για τους περισσότερους  κατοίκους της, η οικονομική κατάσταση τους ήταν τραγική. Ο Χρυσόστομος στο γράμμα του αυτό, μου έγραφε σχετικά: «Υπήρχε μεγάλη φτώχεια, ζούσαν για τον επιούσιο. Το ημερομίσθιο το ανδρικό ήταν μία οκά λάδι και το γυναικείο 3/4 της οκάς. Πολλά παιδιά των πολυμελών οικογενειών πήγαιναν παραγιουδάκια. Μηνιαίοι μισθοί: 200-250 οκάδες σιτάρι, και μία γκιλότα (παντελόνι) κι ένα ζευγάρι παπούτσια ως επί το πλείστον ξεπέτσωτα, το χρόνο». Ακόμη κι έτσι, τα πράγματα “παλεύονταν”. Έγιναν τελείως τραγικά όμως, αφ’ ενός μεν όταν έπαψαν πια να καλλιεργούνται τα σιτηρά, λόγω των σε ιδιαίτερες ανταγωνιστικές τιμές  εισαγωγών τους απ’την Μακεδονία, αφ΄ετέρου δε έπαψε η  καπνοκαλλιέργεια. Αυτό, όταν χάθηκαν οι μεγάλες αγορές των καπνών (Αγγλία, Γερμανία κ.άλ.)  εκ του ότι η Τουρκία, τους  προσέφερε της ιδίας ποικιλίας καπνά, μαζικά, σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Τότε υπήρξε μεγάλη ανεργία και όλοι οι νέοι αποζητούσαν διέξοδο. Αυτή ήταν, η φυγή τους γι’ άλλη γη, άλλα μέρη.                                           

Περνώντας τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια  στα ηλιότροπα Λάψαρνα, είχα ζήσει την τραγωδία, όσο αυτή εξελισσόταν. Το μεγάλο φευγιό. Το φευγιό κυρίως για την Αυστραλία, αλλά και την Αθήνα. Υπήρχε μάνα που παραύγαζε στη στάση του λεωφορείου στον Πέρα,  την ίδια στιγμή δύο παιδιά της, για το υπερπόντιο ταξίδι τους, που και δεν τα ξαναείδε πια ποτέ όσο ζούσε. Η φυγή όλων αυτών,  δεν ήταν τυχαίο γεγονός. Αιτία; Μοναδικά, η έλλειψη  ζωτικού χώρου για την πλειονότητα,  αν όχι για όλες τις φαμίλιες. Τα ~1.500 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης και τα ~5.000 στρέμματα βοσκοτόπων των Λαψάρνων  δεν ήταν επαρκή για να ζήσει ο πληθυσμός αυτός των 335 ατόμων, ανθρώπινα. Έτσι όταν άνοιξαν οι σκάλες,-όπως έλεγαν οι παλιοί-, (Καναδάς, Γερμανία, Αυστραλία),  μαζική ήταν η φυγή, μεταξύ ’50 και ’70. Ύστερα από τόσα χρόνια, τα σημάδια της ερήμωσης είναι εξόφθαλμα  φανερά, όταν βλέπεις ντάμια ακόμη και κούλες να έχουν μετατραπεί σε χαλάσματα και όγκους μπάζων. Εκεί που άλλοτε άκουγες τραγούδια παλικαριών στο αλώνισμα, ή γέλια και χαχανητά κοπελούδων στο μπελώνιασμα του καπνού, αθλογιές μεγάλων ή κλάματα μωρών, σήμερα επικρατεί άκρα του τάφου σιωπή. Η εικόνα αυτή είναι δραματική  στα πάνω Λάψαρνα.  Στα κάτω, προς το γιαλό, που χρησιμοποιούνται ως παραθεριστικά καταλύματα, ευτυχώς αυτά ακόμα στέκουν.                                                                                                                    - Γράφω το παρόν για Λαψαρνιώτες, καλούς φίλους του πατέρα μου που ήταν και δικοί μου. Αυτών, των 10-15 χρόνια μικρότερων του πατέρα μου και 10-15 μεγαλύτερων εμού. Ο τελευταίος απ’αυτούς  έφυγε για τα επέκεινα, προ εβδομάδων. Γι’αυτό, καταθέτω αυτές τις γραμμές. Ήταν,  ο καλός φίλος Νίκος Α.Κατέχος. Με τον Νίκο υπήρχε μεταξύ μας αλληλοεκτίμηση. Τον εκτιμούσα, γιατί ήταν ντόμπρος και τίμιος αγωνιστής της γης, που με τον μόχθο του και τον πολύ ιδρώτα, υπήρξε ένας καλά αποκατεστημένος  οικογενειάρχης που και κατάφερε να σπουδάσει παιδιά, πράγμα για το οποίο, όπως μου ’λεγε, αισθανόταν ιδιαίτερα υπερήφανος.                                                                - Θα  αναφερθώ  σε δύο ακόμη, που  “έφυγαν ” κι αυτοί σχετικώς πρόσφατα. Τον Αντώνη Λ.Καλέμη τον οποίο είχα επισκεφθεί στην καθισιά του, εκεί στον άμμο κοντά στην Παναγιούδα, το τελευταίο καλοκαίρι, λίγο πριν την  “φυγή” του. Εκεί σχεδόν ως να με αποχαιρετούσε, μου αφηγήθηκε διάφορες κοινές ιστορίες με τον πατέρα μου. Ιδιαίτερα αναφέρθηκε στο ότι στα πανηγύρια μας (Αγιά Τριάδα, Άγιος Λιας, Παναγιούδα Λαψαρνιώτισσα) πάντα παράγγελναν στα όργανα και χόρευαν μαζί το «σα τα μάρμαρα  της Πόλης…». Ακόμη μου είπε ότι μου “χρωστά”.  Για την παρέμβασή μου, στον τότε  Γεν.Γραμματέα του αρμόδιου Υπουργείου, προ τριάντα τόσα χρόνια, στον οποίο επιχειρηματολόγησα ότι ο Αντώνης ήταν ο ακρίτας φύλακας της Βορειοδυτικής Λέσβου, μόνιμος βιγλάτορας της θάλασσας ως μέσα στο Μόλυβο και πάνω στο Μπαμπά  ως τον Ελλήσποντο, πράγμα που έκανε να αποφευχθούν  περιπέτειες  σχετικά με την καθισιά του. Αναφέρομαι ακόμα, στον δραστήριο και καλό εκπρόσωπο των Λαψάρνων ως εκλεγμένο μέλος στο Κοινοτικό μας Συμβούλιο,  Ιγνάτη Σ. Δουρουδή, για τον οποίο έχω να πω ότι πάντα ήταν πρόθυμος να με βοηθήσει στην όποια προσπάθειά μου για το κοινό καλό. Αναφέρω εν προκειμένω, ότι είναι εκείνος που κατάφερε να μαζέψει, τις σχετικές υπογραφές στις  τυποποιημένες αιτήσεις για τον αγροτικό εξηλεκτρισμό (που μου είχαν δοθεί απ’την αρμόδια διεύθυνση της ΔΕΗ στην Αθήνα), στα τέλη  του ’70. Είχε πείσει τους 17 Λαψαρνιώτες  που είχαν πηγάδια και πότιζαν τα κτήματά τους  με πετρελαιοκίνητα μοτόρια, να τις υπογράψουν.  Με την κατάθεση των αιτήσεων αυτών και την συνεχή πίεσή μας, αρχές του ΄80 όταν Πρόεδρος της ΔΕΗ έγινε ο συνάδελφός μου Δ.Παπαμαντέλος, καταφέραμε τα Λάψαρνα «να δούνε φώς» όπως έγραφε τότε η «ΗΧΩ της Άντισσας».                                                                                                             - Αυτή η γραφή μου, ας αποτελέσει μνημόσυνο  στους προαναφερθέντες καλούς μου φίλους αλλά κι άλλους πολλούς Λαψαρνιώτες, (γονείς, συγγενείς, γείτονες κ.άλ.) που δεν αναφέρθηκα και κυρίως τους μεταναστέψαντες στην Αυστραλία συνομηλίκους τους, που δυστυχώς δεν κατάφεραν  ποτέ να  ξαναγυρίσουν.                           -                                                                Άμποτε και μπορούσε, ο ευλογημένος αυτός τόπος να αποκτήσει κάποτε πάλι  κατοίκους, κυρίως νέους για να του ξαναδώσουν ζωή! Μήπως αυτό, θα μπορούσε να το καταφέρει το φράγμα στα Κακολάγκαδα Λαψάρνων, που πρόσφατα ανακοίνωσε η Περιφέρεια;    

Υπουργικές επισκέψεις της συμφοράς: Άρθρο μου στο " ΔHMOKPATHΣ / Αιολίας λόγος"

 

σελ. 16                        ΔHMOKPATHΣ                          Σαββατοκύριακο 15 Φεβρουαρίου 2025

Αιολίας λόγος

Υπουργικές επισκέψεις της συμφοράς.

Του Δρος Τάκη Χαραλ. Ιορδάνη (Ph.D.)

Προσπαθώ να θυμηθώ πόσες φορές μας επισκέφθηκαν Υπουργοί, που υπήρξαν φορείς πληροφόρησης  για  προοπτική, ανάπτυξη και γενικά  καλά νέα για το  νησί μας.  Κρίνοντας εκ του  ότι, αυτό αποτελεί ένα απ’τα πλέον υπανάπτυκτα τμήματα της Ε.Ε., μάλλον ελάχιστες ως μηδενικές. Τούτο, αφού η Ελληνική Πολιτεία  δεν έχει ρίξει τη ματιά ενδιαφέροντος και φροντίδας στη Λέσβο που της έπρεπε, κατά τα 112 χρόνια από της απελευθερώσεως της. Είναι χαρακτηριστικό να αναφερθεί πως το μόνο αναπτυξιακό έργο κλίμακος που έγινε στον τόπο μας είναι το Λιμάνι της Μυτιλήνης  πίσω την  δεκαετία του ’50. Πολύ χοντρά αναφέρεται ότι η Λέσβος, δεν έχει τις υποδομές που χρειάζονται για να ενταχθεί στη χωρία των άλλων νησιών του Αρχιπελάγους μας, όπως της Ρόδου, Σαντορίνης  για να μη πω της Κρήτης.  Το νησί μας ενώ υπερέχει κατά πολύ απ’όλα αυτά τα νησιά από απόψεως  μεγέθους (είναι το δεύτερο νησί μας μετά την Κρήτη), ιστορίας και  πολιτισμού ( Πιττακός ο Μυτιληναίος, Σαπφώ, Τέρπανδρος,  Αρίων κ.άλ.), φυσικές ομορφιές, δάση ελιάς, πεύκου, ~300 χιλιόμετρα ακτογραμμή,  μοναστήρια και προσκηνυματικά ιερά, κ.λπ., είναι καθηλωμένο στην υπανάπτυξη πληρώνοντας την από την περίοδο του Μεσοπολέμου ταμπέλα του «κόκκινου νησιού».                                     - Αυτές τι μέρες, είχε το νησί μας την τιμή να το επισκεφθούν τρεις Υπουργοί. Οι:  Μετανάστευσης και προσφύγων Ν.Παναγιωτόπουλος,  Οικονομίας και Οικονομικών Κ.Χατζηδάκης και Δημοσίων Έργων Ν.Ταχιάος. Αν πούμε ότι ο Κ.Χατζηδάκης είχε έρθει εθιμοτυπικά για να κόψει την πίτα του κόμματός του, Ν.Δ., χωρίς βέβαια να μας φέρει κάποιο μποναμά κατά πως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις,  οι άλλοι δύο, ήρθαν υποτίθεται για λόγους υπηρεσιακούς, παραγωγικούς για το καλό βέβαια του νησιού και των κατοίκων του. Ας δούμε λοιπόν τι ήταν ο μποναμάς που  μας έφερε ο καθένας απ’τους δυό. Ο Υπουργός Ν.Παναγιωτόπουλος, απλά την παγίωση του Φαραωνικού έργου «Βάστρια». Τούτο, ακολουθώντας το λεγόμενο «αισχρή Αγγλική πολιτική». Το έργο αυτό χρηματοδοτήθηκε απ’την Ε.Ε., δαπανώντας 50.000.000 με 100.000.000 Ευρώ, ως κάποιοι εκτιμούν. Στην πράξη η Λέσβος δι’αυτού μετατρέπεται σε «αποθήκη ψυχών». Εκεί  θα στεγαστούν κατά τους προγραμματισμούς των γραφειοκρατών των Βρυξελλών 5.000 αρχικά, (10.000, δεύτερη φάση) παράνομοι μετανάστες, εκ των μη λαβόντων άσυλο σ’άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Τούτο κατ’εφαρμογή της σχετικής προβλέψεως της  «Δουβλίνο ΙΙ», αυτοί, να γυρίζουν πίσω στη χώρα της αρχικής τους εισόδου. Ενώ λοιπόν όλος ο Λεσβιακός λαός είναι ενάντιος στο project «Βάστρια»,  στηριζόμενος  απ’την Περιφέρεια Βορ. Αιγαίου και απ’το Δήμο Μυτιλήνης και εν αναμονή μάλιστα των σχετικών αποφάσεων του ΣτΕ μετά την προσφυγή των ανώτατων αυτών φορέων μας, έρχεται ο κ.Υπουργός και τι κάνει; Ανακοινώνει ότι το υπάρχον Κέντρο Υποδοχής παράνομων μεταναστών στον Καρά Τεπέ θα εξακολουθήσει να λειτουργεί παράλληλα με τη Βάστρια. Αυτό κατά απόλυτη παρέκκλιση των επί ετών διαβεβαιώσεων της Κυβέρνησης,πως το του Καρά Τεπέ κέντρο θα πάψει να υφίσταται αφ’ης  στιγμής θα αρχίσει να λειτουργεί η Βάστρια.  Τουλάχιστο αυτό, είχε περάσει απ’την Κυβέρνηση στην προηγούμενη Δημοτική αρχή, Κύτελη, για να υφαρπάξει την «κολοβή» συναίνεση κατασκευής της Βάστριας. Με την ανακοίνωση αυτή του Υπουργού, γίνεται ο μεγάλος χαμός στη Λέσβο, με αποτέλεσμα ακόμα και παραίτηση εκεί, των αξιωμάτων τους στελεχών της ΝΔ. Μετά απ’αυτό ο Υπουργός τάχα υπαναχωρεί λέγοντας ότι δεν εννοούσε αυτά που εννόησαν όλοι οι Λέσβιοι και εν τέλει ότι το κέντρο του Καρά Τεπέ θα καταργηθεί άμα τη λειτουργία της Βάστριας. Αυτή η μεθόδευση της «αισχρής Αγγλικής πολιτικής» είχε το αποτέλεσμα, ο Υπουργός να μη χρειαστεί να τοποθετηθεί ως προς το ότι η Βάστρια δεν θα γίνει ποτέ «αποθήκη ψυχών», κατά πως  απαιτείται απ’την Λεσβιακή κοινωνία και τους προβεβλημένους της ΟΤΑ. Δηλ.με την μεθόδευσή του αυτή, ήταν σαν να μας είπε: «Χωνέψετέ το, η Βάστρια έγινε για να μείνει. Να  μείνει ως χώρος “αποθήκευσης” παρανόμων μεταναστών». Τούτο, αφ’ ενός μεν να καταδειχθεί στα αφεντικά μας στην Ε.Ε. πειθήνια, το «της κείνων ρήμασι πειθόμενοι»,  αφ’ ετέρου δε να αποφευχθεί το γύρισμα πίσω του δαπανηθέντος ποσού του για την Φαραωνική κατασκευή στη Βάστρια, που  απ’ το μηδέν, θα καταστεί η δεύτερη μεγαλύτερη μετά την Μυτιλήνη πόλη της Λέσβου. Δηλ. ο Υπουργός Παναγιωτόπουλος κατάφερε(;) να  παγιώσει την ύπαρξη αυτής της «Κερκόπορτας» αφελληνισμού της Λέσβου. 

Η απ’τη δεκαετία του ΄80 σχεδιασθείσα στο πρώτο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Μυτιλήνης, Νότια Παράκαμψη, που καρκινοβατεί επί σαράντα ολόκληρα χρόνια, ήρθε ο αρμόδιος Υπουργός Ταχιάος, Τοπογράφος Μηχανικός ο ίδιος, μετά των ανωτάτων στελεχών του Υπουργείου, για να δώσει λύση.  Ατυχώς, στην πράξη  «ήρθε, είδε και απήλθε». Αυτό έχοντας υπ’όψη ότι η κατά το ΣτΕ επαναχάραξη του έργου προς τα ανάντη ουσιαστικά είναι ανέφικτη λόγω της ορεινής μορφολογίας και το  άκρως δαπανηρό της διαδικασίας αυτής, ο Υπουργός, μας δήλωσε «…δεν θέλουμε ένα Φαραωνικό έργο, γιατί συνήθως τέτοια υπονομεύονται και χάνονται». Έτσι, η πολυδιαφημισθείσα αυτοψία του αρμόδιου Υπουργείου κατέληξε, στο αυτονόητα, δέον γενέσθαι. Να γίνουν: η απαραίτητη επικαιροποίηση της μελέτης, να  ολοκληρωθεί η υπόθεση του Κτηματολογίου της περιοχής του άξονα της Νότιας Παράκαμψης (Νταμάρια – Χάλικες – Κουμκό – Βαρειά), να γίνουν οι απαιτούμενες απαλλοτριώσεις, να βρεθεί το χρηματοδοτικό σχήμα, ώστε  τελικά να εκτελεστεί το έργο. Βέβαια κυρίαρχο θα είναι  το θέμα της κοινωνικής συναίνεσης αποδοχής αυτού, δεδομένου ότι ήδη υπάρχουν δύο αντιμαχόμενες επιτροπές κατοίκων, η μία υπέρ και η άλλη κατά του έργου. Τούτα όλα δε, πρέπει να κάνει η Περιφέρεια σε συνεργασία με το Δήμο. Έτσι με την πιο πάνω δήλωσή του, ο Υπουργός Ν.Ταχιάος ως άλλος Πόντιος Πιλάτος «ένιψε τας χείρας του».  Δεν θα ήθελα να υπάρξω μετά Χριστό προφήτης και έτσι σταματώ, εδώ.                                                                                              -  Ας πάμε όμως στην ουσία της υποθέσεως. Η προ τριάντα περίπου χρόνων γενομένη Βόρεια Παράκαμψη,  πράγματι έδωσε ανάσα στην πρωτεύουσα αφού δι΄αυτής γίνεται εκτροπή από το κέντρο, όλης της κίνησης  αυτοκινήτων και 40.000 - 50.000 κατοίκων των από και προς 50 και χωριών της ενδοχώρας της Λέσβου. Η Νότια Παράκαμψη εκ του δεδομένου ότι εξυπηρετεί μόνο τη χερσόνησο της Αμαλής όπου τα εκεί χωριά  μετριούνται στα δάκτυλα μιας παλάμης  δεν εξυπηρετεί μεγάλη ενδοχώρα. Οι μερικές χιλιάδες κάτοικοι των χωριών αυτών, για προς και από την Μυτιλήνη εξυπηρετούνται περίφημα από την Εθνική οδό Αεροδρόμιο –Μυτιλήνη.  Η αναγκαιότητα δημιουργίας αυτής, μονοσήμαντα σηματοδοτεί την εξυπηρέτηση του αεροδρόμιου. Τούτο κατασκευάστηκε κατά τη Γερμανοκατοχή για τις πολεμικές ανάγκες των κατακτητών. Έχει πλείστα όσα μειονεκτήματα ως εκ της  θέσεως του (στενή λουρίδα γης, ορεινός όγκος δίπλα της, μικρό μήκος αυτής και συναφώς του αεροδιαδρόμου, κ.άλ.), μη ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες ανάγκες αεροπορικών συγκοινωνιών προς εξυπηρέτηση του δεύτερου μεγαλύτερου νησιού του Αρχιπελάγους. Προκειμένου και η Λέσβος να γευθεί την πολυπόθητη ανάπτυξη χρειάζεται άμεση μεταφορά αυτού στην ενδοχώρα. Τότε, η Νότια Παράκαμψη εξ αντικειμένου θα καταστεί έργο πολυτελείας.                                                                                                                      - Εκ των προαναφερομένων αυτό που αβίαστα προκύπτει είναι ότι επισκέψεις Υπουργικές αυτού του είδους της συμφοράς, η Λέσβος δεν τις χρειάζεται.